Recepten en het gebruik van de grote Engelwortel

De grote engelwortel wordt op veel manieren gebruikt: als medicijn, salade, (soep)groente, thee, gekonfijte delicatesse tot en met een overheerlijke Angelica likeur. De mogelijkheden zijn ongekend waardoor de in het wild voorkomende aartsengelwortel ook in tuinen wordt geteeld.

 

 

Angelica archangelica

De grote engelwortel is een eetbare plant uit de schermbloemenfamilie. Archangelica is afgeleid van het Latijnse woord archangelus, dat aartsengel betekent. De grote engelwortel wordt daarom ook wel Aartsengelwortel genoemd.

De plant groeit op natte voedselrijke grond aan waterkanten en rivieroevers maar wordt vanwege zijn veelvuldige eigenschappen ook gekweekt in tuinen. De plant leeft twee tot vier jaar en sterft af als ze zaad heeft voortgebracht.

De schermbloemige bloeit van juni tot september en bloeit veelal geel groen maar ook roze. De bloemen ruiken mierzoet en zijn overdekt met een laag glimmend nectar.

 

 

Zelf telen van grote engelwortel

De plant groeit graag in half schaduw en houdt van humusrijke grond. Ze kunnen maar liefst tot 2,5 meter hoogte uitgroeien. Het eerste jaar heeft de engelwortel alleen blad en geen stengels en groeit uit tot een ½ tot 1 meter. In het tweede of in het derde jaar vormen zich de bloemstengels. Met 1 gram zaad is het mogelijk om 100 planten te verkrijgen. Het zaad van de grote engelwortel verliest snel zijn kiemkracht dus direct uitzaaien na het rijp worden van het zaad of na aankoop.

Na vier weken zal het zaad kiemen waarna de plantjes in de herfst van het volgens jaar op 50 x 80 cm worden uitgeplant. Engelwortel kan ook vermeerderd worden door te scheuren en vervolgens weer uit te planten. Als de grote engelwortel voor de wortels gekweekt wordt moeten de bloeistengels worden weggesneden zodat de voedingsstoffen zoveel mogelijk voor het wortelsysteem gebruikt worden.

 

 

Medicinale toepassingen van de grote Engelwortel

De plant wordt wereldwijd nog steeds gekweekt vanwege de geneeskrachtige eigenschappen. Van oudsher werd de plant in de volksgeneeskunde gebruikt bij winderigheid, chronische maag-, darm- en galstoornissen, een slechte spijsvertering, chronische maag-, darm- en galstoornissen en maagzweer. Verder wordt de grote engelwortel toegepast als water- en urineafdrijfmiddel, bij lichamelijke zwakte, ongesteldheid en ter behandeling van reumatische pijnen.

 

 

 

Grote engelwortel tegen wagenziekte

Als u een paar bladeren van de grote engelwortel kneust verspreidt dit een verfrissende geur in de auto en remt het tevens de misselijkheid af.

 

Engelwortel en de pest

In 1665 heerste de pest in Londen. Het "College of Physicians" publiceerde in die tijd een pamflet waarin Angelicawater deel uitmaakte van een koninklijk recept tegen de pest. Met 3 stuivers stroop, 15 gram nootmuskaat en driekwart liter angelicawater goed gemengd en verwarmd zou men de ziekte kunnen genezen. Door het gebruik bij pestepidemieën en daarnaast de faam als geneesmiddel kent de plant klinkende volksbenamingen zoals 'Heilich geestwortel' , 'Herbe du Saint Esprit' , 'Holy Ghost' en 'Heiliggeistwurz' De wortel werd als aftreksel in kloosterwijnen verwerkt vanwege deze beweerde kracht en had daar de naam Radix Sancti Spiritus (Heilige-geestwortel)

Uit het leerdicht van Hondius’ Moefeschans onderstaand een passage over de grote engelwortel.

Als de peste door het landt
Henen loopt, en Godes handt
Op der aerden is verheven;
Doe elck een saetgen geven,
Dach voor dach om op te vasten,
Vand’ oprechte Angelica:
Als ons boden ende gasten
Volgen oock de reste na.

 

Gebruik in de cosmetische industrie

Uit de zaden wordt de zoet ruikende angelica-olie geperst die in de cosmetische industrie wordt gebruikt. De wortels bevatten een harsachtige gom die gebruikt wordt om parfum te maken.

 

Gebruikte delen van de grote engelwortel

Het verse blad en de stelen kunnen geplukt worden in het voorjaar en de zomer voor de bloei. Deze kunnen dan in de schaduw worden gedroogd waardoor ze kleur en aroma behouden. Het gedroogde blad wordt gebruikt als keukenkruid. De verse bladeren kunnen als smaakmaker aan salades worden toegevoegd of met andere groenten worden gekookt.

De angelica-olie wordt gebruikt in likeurstokerijen en bakkerijen om dranken en voedingswaren te zoeten. Het aroma wordt gebruikt in likeuren zoals vermout, gin, chartreuse en Bénédictine Angelicawortel wordt ook gebruikt in absint samen met alsem en andere kruiden, maar ook als vervanger voor jeneverbessen voor het maken van jenever. De stengels en bladstelen worden gekonfijt en zo gebruikt worden als een toespijs. De wortel en de zaden worden onder meer gebruikt om er etherische olie van te maken en in de dierheelkunde.

 

Tijden van oogsten

De verschillende delen van de grote engelwortel kennen de volgende oogsttijden.

De wortel kan verzameld worden van maart tot en met september; Het blad en de stengels van mei tot augustus en het zaad rond september en oktober.

 

Recepten:

 

Het konfijten van de stengels

Ingrediënten:
stengels van de grote engelwortel
suiker
* verhouding: Op 100 gram stengels gebruikt men 120 gram suiker.

Bereiding: Als de stengels rond de 30 cm lang zijn kunnen deze afgesneden worden. Schil de stengel dun en snijdt deze in stukken van 3 cm. Doe deze in kokend water en kook de stengels in 8 tot 15 minuten gaar. Giet dan af en laat iets water achter. Voeg de suiker toe aan het mengsel en kook dit op een laag vuur meerdere keren op.

 

Zelf Angelicalikeur maken

Ingrediënten:
30 gram vers geplukte angelicastengels
30 gram gepelde bittere amandelen
¼ liter brandewijn
350 gram suiker (stroop)
¼ liter water (stroop)
* De stroop maakt men door de suiker in het water op te lossen.

Bereiding: hak de stengels fijn en stamp de amandelen in de vijzel. Doe de stengels en amandelen in een pan en giet hier dan de brandewijn over. Laat dit mengsel dan 5 dagen rusten. Passeer dit dan door een dunne doek en doe de (afgekoelde) stroop er doorheen.

 

Jam minder zoeten met behulp van engelwortel

Een uitermate handig gebruik in de keuken van de engelwortel is dat je door het gebruik van deze plant in compotes en jams veel minder suiker hoeft toe te voegen. De engelwortel bevat van nature van zichzelf al veel suiker waardoor je bladeren en stengels als (gedeeltelijke) vervanging kunt gebruiken.

 

Aartsengelwortel-rabarberjam

Ingrediënten:
4 pond rabarber
1 pond aangelicastelen
4 pond suiker

Bereiding: Snijd de rabarber en de grote engelwortel in stukjes. Doe dit in een ruime kom en bedek dit met 4 pond suiker. Laat dit vervolgens acht uur rusten. Doe hierna het rabarber-engelwortel mengsel in een pan met een dikke bodem en kook dit zachtjes tot het de juiste dikte heeft bereikt. Doe de jam dan in gesteriliseerde potten.

 

Engelwortelsoep

Ingrediënten:
1 kg engelwortelblad
3 liter vlees of groentebouillon
60 g boter
75 g bloem
3/4 eetlepel suiker ; zout
3 wortelen
1 middelgrote koolraap

Bereidingswijze: Was de bladeren en blancheer ze in licht gezouten water gedurende 2 minuten. Laat ze uitlekken en hak vervolgens de blaadjes. Kook de groenten in licht gezouten water tot ze bijna gaar zijn. Smelt dan de boter in een grote pan, roer hier de bloem doorheen en kook dit een minuutje. Voeg de bouillon al roerende beetje bij beetje toe. Laat dit 5 minuten sudderen. Voeg dan de engelwortelbladeren en groenten toe en laat de soep nog 10 minuten doorpruttelen. Breng op smaak met suiker en serveer met brood.

 

Angelicaboter

:Ingrediënten:
200 gram boter
1 eetlepel vers gehakt engelwortel-blad
een paar druppels limoensap
1 teentje fijngehakte knoflook
Vers gemalen witte peper

Bereiding: doe de boter in een kom en maak deze met de achterkant van een lepel zacht. Voeg hier de engelwortel, limoensap, knoflook en peper aan toe en mix dit goed door elkaar. Doe de boter vervolgens in wat plastic en laat dit even opstijven in de vriezer. Deze boter is lekker op vis maar ook heerlijk op een stukje stokbrood of toast.

 

 

Meer lezen over eetbare planten en bloemen uit de vrije natuur?

Klik op deze link voor een lijst van boeken over eetbare planten uit de natuur. 

 

Klik op deze natuurkalender om te zien wat in welke maand te oogsten zonder te zaaien is. 

Meer over het gebruik van eetbare planten, bloemen, struiken en bomen uit de vrije natuur is te lezen in de onderstaande artikelen:

aalbes, aardaker, adderwortel, Amerikaanse vogelkers , appelbes, beuk 1, beuk 2, berenklauw,berk, boerenwormkruid, eetbare bomen, bottelroos, brandnetel, brem, calendula, cranberry,daslook, den, duindoorn, duizendblad, eik, Elsbes, framboos, gele kornoelje, gladde iep, grote engelwortel, hazelnoot, hondsroos, jeneverbes, kastanje, klis, krentenboompje, lijsterbes, linde,lisdodde, madeliefjes, magnolia, meidoorn, muurpeper, paardenbloem, pinksterbloem, riet,rode bes, schietwilg, sleedoorn, eetbare struiken, tamme kastanje, veldzuring, vlier, vogelmuur,vossebes, walnoot, waterkers, weegbree, zoete kers, zomereik, zwarte bes

 

Meer reacties weergeven