Iedereen wil een leuke foto bij het Plazilla-artikel plaatsen om de attractiviteit ervan te verhogen. Maar waar vind je fotos op Internet die je zomaar mag hergebruiken zonder problemen met auteursrecht en copyright te krijgen?
Auteursrecht op foto’s?
Zoals in het artikel Auteursrecht, copyright en plagiaat voor Plazilla-schrijvers al is beschreven geldt de Auteurswet uit 1912 niet alleen op teksten, maar ook op alle soorten afbeeldingen, foto’s, video’s en film. Dus ook op alle beeldmateriaal. Een “maker” van het “werk” heeft dus auteursrecht. Op veel foto’s die je bijvoorbeeld via Google vind zit dus veelal auteursrecht en mag je niet zomaar gebruiken.
Maar waar vind je dan die afbeelding / foto die je zomaar mag gebruiken? Hieronder tref je 22 sites: 5 waarbij je een klein bedrag moet betalen en 17 sites met gratis foto's die je onder bepaalde voorwaarden vrij kunt gebuikten op Xead, een andere website of je powerpointpresentatie.
Maar eerst even wat info over rechtenvrij, royalty free, gratis en betalen voor gebruik
Rechtenvrij of Royalty-free, gratis of toch betalen voor gebruik? Er is namelijk verschil tussen royalty-free en gratis. Hieronder een korte uitleg en de sites waar die foto’s te vinden zijn.
Royalty free = klein bedrag betalen
Op alle afbeeldingen zit in principe auteursrecht. Professionele en semiprofessionele fotografen maken zeer veel foto’s die ze niet altijd in opdracht maken. Zij zetten hun werk vaak op Internet met de bedoeling die foto’s aan te bieden tegen een kleine vergoeding van vaak 0,50 tot 1,- á 3,- euro of dollar per foto. Dat je iets betaalt betekent dat je de foto voor bepaalde doeleinden mag gebruiken maar niet dat je voor dit bedrag de auteursrechten koopt (dat blijft bij de fotograaf), maar wel een gebruiksrecht. Dit heet dat de afbeelding / foto “Royalty-free” is en wordt op Internet “stockphoto” genoemd en vindt je op “stocksites”. Je betaalt dus eenmalig een bedragje en mag de foto net zo vaak gebruiken in een artikel of blog. Doorverkopen (commercieel) mag echter niet, maar wel gebruiken in folders, op websites en blogs, nieuwsbrieven, boeken of advertenties, etc. Als je via een stockphoto-site een foto hebt gekocht, dan is deze dus rechtenvrij te gebruiken.
Als je de auteursrechten wilt, dan zul je met de fotograaf nadere afspraken moeten maken en een (veel) hoger bedrag neertellen.
Vijf goede sites met Royalty-free fotos (dus niet gratis)
Bigstockphoto
Elk van de 9 miljoen foto’s kosten tussen 1 en 6 credits, afhankelijk van de size (small voor op website, medium, large of X-large). Je moet minimaal 6 credits kopen voor €10,- tot 500 credits voor €399,-. De kosten per credit variëren zo tussen €1,67 tot €0,80, maar voor een X-large foto moet je 6 credits neertellen en kost een foto €4,80 tot €10,-. Vooraf kun je berekenen hoeveel credits je nodig hebt voor een bepaald aantal foto’s die je wil kopen. Wel even registreren en de voorwaarden lezen.
Istockphoto
Deze site werkt ook met credits die je moet kopen, van 6 tot 1000 stuks en zelfs meer. De bedragen zijn per credit daarmee tussen €1,29 en €0,99. Een foto kost 1 tot 15 credits, afhankelijk van de size (X-small tot X-large). Een foto met hoge resolutie kost dus als snel €14,85 tot €19,35. Een foto voor een Xead-artikel met lage resolutie kost 1 tot 3 credits (€ 0,99 tot € 3,87). Ook kun je op deze site ook illustraties, video’s, audio en flash kopen (via credits). Ook hier moet je je registreren en in de voorwaarden verdiepen.
Shutterstock
Shutterstock is de grootste stockphoto site in de wereld met bijna 17 miljoen foto’s. Dagelijks worden duizenden foto’s toegevoegd. Van deze site wordt je in feite lid voor een bepaalde periode. Bijvoorbeeld voor 1 maand (voor €199,-) waarbij je dagelijks 25 foto’s mag downloaden of je wordt lid voor een jaar en download in dat jaar totaal maximaal 60 foto’s (€179,-). Er zijn vele soorten abonnementen mogelijk. Aanmelden is noodzakelijk; de voorwaarden lezen ook.
Dreamstime
De ruim 12 miljoen afbeeldingen mogen worden gebruikt voor websites, reclames, presentaties met Power Point, boeken en CD’s. Ze mogen zelfs worden aangepast. Bij het kopen van een foto krijg je er een ‘vergunning’ bij waarbij je het rechten hebt om de afbeelding wereldwijd te gebruiken in een onbeperkt aantal projecten. Via Dreamstime kost een foto van hoge kwaliteit slechts €0,16.
Ook kun je er bijna 280.000 gratis foto’s downloaden: handig! Wel even registreren en de voorwaarden lezen.
Fotolia
Aan de gratis foto-site www.publicdomainpictures.net is deze fotolia gekoppeld. Hier kan voor de prijs van “een kopje koffie” foto’s worden aangeschaft. Afrekenen gaat via credits waarbij je minimaal voor € 30,- credits moet kopen. Één foto kopen kan dus niet…. Ook kun je een abonnementen kopen voor 1 tot 12 maanden en dagelijks 25 tot 250 foto’s downloaden. De prijzen zijn redelijk hoog €75,- per maand (5000 foto’s) tot wel €20.000,- per jaar (onbeperkt). Een duur uitje wordt het dan op deze site.
Achttien goede sites met gratis foto’s
Naast stocksites zijn er ook veel sites waar foto’s gedownload kunnen worden waarvoor niet betaald behoeft te worden, maar toch gebruikt mogen worden in powerpoint-presentaties, op websites, blogs, folders of advertenties. Bij het opnemen van de foto in een bijvoorbeeld een blog of Internet / Xead-artikel moet wel de bron / maker / website vermeld worden. Veel van deze sites werken op basis van Creative Commons. Met een Creative Commns licentie behoud de fotograaf het auteursrecht, maar staat toe dat anderen het werk kopiëren en verspreiden op voorwaarde dat zij de naam van de fotograaf vermelden en aan de gestelde restricties voldoen die de fotograaf heeft bepaald. Lees hier meer over Creative Commons.
Wikimedia
O
p deze site maakt deel uit van de Wikimedia Commons en is een centraal archief van Wikimedia voor afbeeldingen, geluid en video. Inmiddels zijn ruim 11,5 miljoen afbeeldingen beschikbaar. Je kunt zowel foto’s downloaden als zelf je foto’s uploaden. Bij dit laatste moet je je wel registreren en een account aanmaken. Over de gebruiksrechten zegt de site:
“Wikimedia Commons is een verzameling van vrije media die wordt onderhouden door vrijwilligers in plaats van betaalde kunstenaars. In tegenstelling tot veel andere mediaverzamelingen is de inhoud van Wikimedia Commons vrij. Dit betekent dat het iedereen toegestaan is de bestanden hier vrij te kopiëren, te gebruiken en te wijzigen, zolang de bron en de auteur worden vermeld en het bestand onder dezelfde voorwaarden verder wordt verspreid. De database van Wikimedia Commons en de teksten zijn onder de GNU-licentie voor vrije documentatie gelicentieerd.”
De voorwaarden voor elke afzonderlijke afbeelding zijn op de bijbehorende beschrijvingspagina te lezen. Per foto staan de volgende symbolen met toelichting:
Share / delen = het werk kopiëren, verspreiden en doorgeven
Share Alike = het beeld mag je aanpassen, maar het resultaat mag alleen onder zelfde voorwaarden met anderen worden gedeeld
Remix = afgeleide werken maken, je mag het beeld, de foto aanpassen
No derivate / geen afgeleide werken = je mag geen aanpassingen aan het beeld doen, alleen de originele foto mag je tonen
Attribution / naamsvermelding = de gebruiker moet bij het werk de door de maker / licentiegever aangegeven naam vermelden (maar niet zodanig dat het lijkt of de maker instemt met hoe jij het beeld gebruikt in jouw werk / webpagina)
Noncommercial / niet commercieel = je mag het beeld / foto niet doorverkopen.
Geen spectaulaire layout op deze site, maar wel vele gratis prachtige foto's die je mag gebruiken. Ze stellen op de site dat de foto's onder Creative Commns Zero vallen en dat betekent dat alle foto's gekopieerd, bewerkt, verspreid en vrij gebruikt mogen worden zonder dat toestemming nodig is van de fotograaf of Unsplash.
De slogan van de site is "10 new photos every 10 days". Geen idee hoeveel foto's er te vinden zijn, maar allemaal even mooi.
RGBstock
Na 
gratis registratie kun je hier talloze digitale foto’s downloaden. Daarna mag je ze o.a. gebruiken op websites, in blogs, in multimedia presentaties, in film of video en je telefoon of als screensaver op je PC. Bij elke foto staat waarvoor je ze wel en niet mag gebruiken en dat je een link moet aanleggen naar de bron waar je de foto hebt gedownload (rgbstock.com dus). Als user kun je een Lightbox aanleggen waarin je een eigen overzicht van foto’s kunt bijhouden. Lees ook even de algemene gebruiksvoorwaarden en licenties. Een heldere site met mooie foto’s, wel alleen in het Engels.
Publicdomainpictures
Deze 
website biedt vele foto’s die allemaal gratis te gebruiken zijn, zowel privé als commercieel, op websites en blogs, etc.. Zoeken kan via ‘vrij zoeken’ of via de handige 20 voorgedefinieerde categorieën. Bij elke foto staat vermeld waarvoor deze vrij te gebruiken is, onder voorwaarde dat je een link aanlegt naar de pagina waar je de foto gedownload hebt. Ook handig is de voorgedefinieerde html-code als je de foto in een blog of eigen website als beeld wil opnemen, maar de foto niet wil downloaden. Je hoeft hier niet te registreren om gratis te kunnen downloaden, maar als je een hogere resolutie wil, kun je die voor een enkele euro kopen van de maker: via zijn/haar mail en/of website. De site wordt automatisch in gebrekkig Nederlands vertaald uit het Engels.
Everystockphoto
Op 
deze site wordt je eigen selectie van foto’s die je download voor je bijgehouden; daarvoor moet je wel jezelf registreren en een account aanmaken. Alle foto’s zijn gratis en bij elke foto zijn de licentievoorwaarden gegeven: to share (kopieren, verspreiden en doorsturen), to remix (aanpassen). Wel moet bij het ergens publiceren wel de bron / maker worden vermeld. Veel foto’s zijn gelinkt aan Flicr CC.
Flickr
Op
Flickr zijn meer dan 200 miljoen foto’s te vinden ! De foto’s zijn in 6 groepen ingedeeld die onder verschillende voorwaarden gratis zijn te gebruiken. Deze 6 groepen kennen een verschillende samenstelling met 4 ‘items’ waarbij de fotograaf ‘rechten’ geeft: Attribution (naamsvermelding), Noncommercial (niet commercieel), No derivative (geen afgeleide werken) en Share Alike (gelijk delen). Voor uitleg van deze termen: zie hierboven bij de site wikimedia.
Je hoeft bij flickr niet geregistreerd te staan om een foto te downloaden. Wel moet je even de voorwaarden lezen; deze geven aan wat je wel en niet met de foto mag doen.
Morguefile
Op 
deze site kun je direct foto’s met hoge resoluties downloaden. Je mag veel foto’s zelfs gebruiken zonder dat je de maker / bron ervan bij de foto hoeft te vermelden! De Morguefile licenties stellen dat je vrij bent om te remixen / aanpassen van de foto, de foto commercieel te gebruiken en dat zonder naamsvermelding van de fotograaf; alles onder de voorwaarden dat je de foto niet mag verkopen en je ook niet mag laten voorkomen dat jij de eigenaar ervan bent. Zoektermen in het Engels opgeven, maar dan krijg je ook mooie foto’s. Op de site ook een classroom (volg fotoles), een community met forums en portfolio’s met fotoseries.
StockXchng
Deze 
site bevat ‘maar’ 400.000 foto’s en zoeken kan via een trefwoord (bij een Nederlands woord wordt ook in het Engels gezocht!) of via de vele voorgedefinieerde categorieën. Downloaden kan alleen als je een account hebt aangemaakt. De resolutie van de foto die je download is hoog (origineel). Lees wel de licentievoorwaarden even door voordat je een foto op de website of blog publiceert of je de maker ook moet vermelden.
Ookaboo.com
Op deze website hebben ruim 170.000 mensen foto's geUpload die vrij van elk recht gebruikt mogen worden. De foto's zijn ingedeeld naar categorie, maar ook kan op trefwoord worden gezocht. De site zegt dat de zoektocht naar de juiste foto niet op basis van woorden, maar op bass van "concepten" en beelden wordt gedaan. Daarom stellen ze dat je sneller de juiste foto vindt. Allemaal gratis te gebruiken.
En nog meer gratis foto-sites...
Als je bij bovenstaande sites nog geen goede foto hebt kunnen vinden, dan kun je altijd nog even op de onderstaande sites kijken…. let altijd even op de rechten die er spelen (naamsvermelding fotograaf of link naar website aanbrengen waar je de foto gevonden hebt).
- http://imagebase.davidniblack.com/main.php
- http://www.photl.com/en/
- http://www.imageafter.com/
- http://openphoto.net
- www.freephotosbank.com
- www.Imageafter.com
- www.stockvault.net
- www.freedigitalphotos.net
- www.photobucket.com
Of via Google een voor jouw nuttige stockfoto-site vinden…. Succes !
Colofon
Geplaatst: 12-11-2011; update 12-03-2012 (Ookaboo.com) en 8-2-2015 (Unsplash)
Tags: copyright, foto, Photo, stockphoto, royalty-free, rechtenvrij, gratis, commercieel, Creative Commons
Copyright 2011-2015 Ed-Naab
© Dit artikel mag niet overgenomen worden zonder voorafgaande toestemming van auteur.
Reacties (56)
Ik wist niet dat er nu nog gratis sites waren. Heel erg bedankt! :)
Ondanks veel surfen heb ik nog nooit een site gevonden die echt helemaal gratis én zonder verplichting www vermelding was.
Ik heb ze nog niet allemaal doorgeklikt want dat kost wel een dagje om de uitgebreide gebruiksaanwijzingen door te lezen.
Begonnen met de gratis, tot nu toe de een na de ander allemaal in de kleine lettertjes bron vermelding verplicht of zelf doorklikken naar de eigenaar en vragen of het mag of die vermelden.
Elders heb ik vraag gesteld (Mereltje)hoe doen jullie dat want mij lukt het niet gratis foto's van het net en geen bronvermelding, en werd naar dit artikel doorverwezen.
Ik hou het voorlopig maar op mijn eigen foto's en tekeningen.