Gelukkig in het spel, ongelukkig in de liefde. De eerste Capetingers legden de grondslag voor een Franse monarchie die maar liefst 9 eeuwen zou duren. De macht was eerst grotendeels verdeeld onder de hoge edelen, maar langzaamaan nam de koning een steeds belangrijkere plaats in bij de Franse staat.

De eerste Capetingers:

• Hugo Capet 
• Robert de Vrome
• Hendrik I van Frankrijk
• Filips I van Frankrijk 

Hugo Capet, de laatste abt van de abij van Sint-Maarten en de eerste koning van de Capetingers

Hugo wordt rond 940 geboren in Parijs, als zoon van Hugo de Grote, niet te verwarren met Hugo de Groot, en Hedwig van Saksen, de dochter van de stichter en eerste koning van het middeleeuwse Duitsland. Hugo de Grote is zelf tot driemaal toe in de gelegenheid koning te worden, maar hij weigert. Waarschijnlijk heeft hij gezien dat hij op een andere manier meer macht zal krijgen. Zwakkere koningen betreden de troon en Hugo de Grote verzamelt diverse hertogdommen en graafschappen. Dit wordt de erfenis van Hugo Capet, waardoor die, al voor zijn tijd als koning de machtigste man van Frankrijk is. Hij is hertog van de Franken, graaf van verschillende gebieden en lekenabt bij diverse abdijen. Zijn moeder en oom nemen het regentschap op zich, omdat Hugo nog minderjarig is als zijn vader overlijdt. De andere edelen halen hier hun voordeel uit, ze versterken hun positie ten koste van Hugo. Enkele jaren later zal daar niets meer van te merken zijn.

Hugo Capet wordt tot koning gekozen

In 987 wordt Hugo Capet, een zoon van Hugo de Grote, tot koning van Frankrijk gekozen. Dit is vooral te danken aan Adalbero van Reims, aartsbisschop en tevens bondgenoot van Hugo Capet. Hij is op dat moment tussen de 45 en 50 jaar oud. Zijn bijnaam ‘Capet’ slaat hoogstwaarschijnlijk op de mantel van de heilige Sint-Maarten in de abdij van Tours waar Hugo op dat moment abt is. Deze mantel stond symbool voor macht en legitimiteit voor de functie van een lekenabt. Langzaam komen de hoge edelen erachter dat ze eigenlijk een man zonder al te veel betekenis op de troon hebben gezet. Hugo ziet dit aankomen en daarom zorgt hij ervoor dat zijn zoon Robert de Vrome naast hem op de troon komt, iets wat alle opeenvolgende koningen tot Philippe Auguste aan toe zullen doen. Hierdoor wordt de monarchie erfelijk.

Medaillon met de beeltenis van Hugo Capet

Robert de Vrome, een man met een onmogelijke liefde

Robert de Vrome

Tijdens zijn regering zullen de drie standen ontstaan: edelen, geestelijken en boeren. Hij krijgt aan het hof les van de man die later paus Silvester II zou worden. Hierdoor was hij breed ontwikkeld. Zijn interesse gaat voornamelijk uit naar muziek, poëzie en religie.  Zijn bijnaam ‘de Vrome’ heeft hij te danken aan zijn stellige optreden tegen de ketters. Dan breekt het moment aan dat Robert de Vrome verliefd wordt. Hij ontmoet Bertha van Bourgondië, een mooie en intelligente vrouw. De temperamentvolle koning  is op slag verliefd. Het is een verpletterende, jonge liefde, maar de lijn van verwantschap is dusdanig dat het tegen de kerkwetten ingaat. Hugo geeft geen toestemming voor het huwelijk en arrangeert een ander huwelijk, namelijk met Rosala van Ivrea (ook wel Suzanna van Italië, een naam die ze waarschijnlijk binnen haar huwelijk met Robert pas aannam). Die is op dat moment ongeveer 20 jaar ouder dan de 16-jarige Capetinger.

Rosala van Ivrea

Rosala is al weduwe en haar oudste zoon is slechts 8 jaar jonger dan Robert. In het jaar 996 sterft Hugo en wordt Robert zelf de eerste koning van Frankrijk. Hij verlangt nog steeds naar zijn grote liefde Bertha en na de dood van zijn vader scheidt hij direct van Rosala. Dit is echter een onwettige scheiding en door de bloedverwantschap met Bertha, laat paus Gregorius V geen gelegenheid onbenut om het huwelijk te proberen te ontbinden. De paus heeft er geen moeite mee om ieder beetje hoop van het jonge paar de bodem in te drukken. Er wordt een kind geboren, maar het sterft in het eerste levensjaar. Robert blijft een scheiding weigeren en het draait uiteindelijk uit op een excommunicatie. Dit gegeven en het feit dat het huwelijk tussen Bertha en Robert kinderloos blijft, dwingen Robert ertoe zijn geliefde te verlaten.

De excommunicatie van Robert de Vrome

Om de excommunicatie ongedaan te maken, scheidt Robert van haar en trouwt hij met Constance van Arles. Dit huwelijk blijkt enkel voor nog meer ellende te zorgen. Robert houdt Bertha naast zijn huwelijk aan de hand en dit zorgt voor grote verdeeldheid. Het huwelijk met Constance is ontzettend slecht, het gerucht gaat zelfs dat Robert gezegd zou hebben liever te sterven dan nog langer getrouwd te zijn met Constance. Een vazal van een zoon van Bertha probeert Robert ervan te overtuigen dat die zijn vrouw moet verstoten. De vazal wordt echter vermoord in opdracht van Constance. Robert gaat nog één keer met Bertha naar de paus om toestemming te vragen voor een huwelijk. Deze krijgt hij niet en hun liefde is dan definitief ten dode opgeschreven.

Constance van Arles

Robert en Constance zijn het nergens over eens. Robert wil dat Hendrik de nieuwe troonopvolger wordt, Constance wil juist dat hun zoon Robert op de troon komt. Constance wordt door haar tegenstanders omschreven als twistziek, ijdel, een intrigante. Wie zegt wat waarheid is? Hoe moet het zijn om getrouwd te zijn met een man, maar te weten dat je altijd op de tweede plaats zult komen, ja, je zelfs gehaat te weten? Aan de andere kant is bekend dat ze haar zonen Hendrik en Robert aanzet tot een opstand tegen hun vader. Robert sterft dan ook in 1031 tijdens een burgeroorlog tegen zijn eigen zonen. Het is niet bekend wanneer Bertha overleden is. Constance overlijdt in 1034. Robert en Constance liggen naast elkaar begraven in de Kathedraal van Saint-Denis.

Het graf van Robert en Constance

Hendrik I van Frankrijk

Uiteindelijk wordt Hendrik de opvolger van Robert de Vrome. Zijn moeder laat zich van haar twistzieke kant zien; zij en haar zoon Robert komen in opstand tegen Hendrik I. Die behoudt echter zijn positie met hulp van Koenraad II de Saliër, keizer van het Roomse Rijk en de hertog van Normandië. Robert geeft zijn aanspraken op de troon uiteindelijk op en krijgt in ruil daarvoor het hertogdom Bourgondië. Hendrik geeft zijn aanspraken op het koninkrijk Bourgondië op en dit wordt onderdeel van het Roomse Rijk. Hendrik verlooft zich met Mathilde, de dochter van Koenraad, maar zij sterft erg jong. Dan trouwt Hendrik met de dochter van de stiefzoon van Koenraad, een meisje dat ook Mathilde heet.

Na conflicten tussen Hendrik en de paus en keizer Hendrik, probeert Hendrik het hertogdom Lotharingen aan zijn bezit toe te voegen. Dit doet hij door de keizer uit te dagen voor een tweegevecht, maar die vlucht daarvoor weg.

Hendrik I van Frankrijk

In 1047 doet Willem de Veroveraar een beroep op Henri I om hem te helpen een opstand neer te slaan. Die gaat daarop in en ze krijgen de opstandelingen onder controle. Willem de Veroveraar bewijst eer aan de koning om hem te bedanken. In de latere jaren werd Willems positie echter zo sterk, dat Hendrik probeert hem te verslaan. Hendrik komt echter steeds als verliezer uit de strijd. Zo blijven ze een beetje om elkaar heen draaien. In 1059 vindt Hendrik I het ook tijd worden om zijn zoon Filips tot medekoning te laten kronen. Een jaar later sterft Hendrik. Zijn zoon is op dat moment 8 jaar oud, zijn moeder is regentes tot Filips oud genoeg is om het zelf over te nemen. Later zal ook hij een treurige liefdesgeschiedenis schrijven.

Filips I van Frankrijk, de tweede man van de vijfde vrouw

Hoewel het best wel een hoog schattigheidsgehalte heeft, een jongetje van 8 dat gekroond wordt, is hij toch nog lang niet rijp om koning te zijn. Hij wordt zo snel mogelijk klaargestoomd voor zijn ambt en in 1066, op veertienjarige leeftijd, neemt hij zelf het heft in handen. Hij verlooft zich met Judith Maria van Zwaben, maar van een huwelijk komt het nooit en niemand weet waarom. Hij trouwt met Bertha van Holland. Ze krijgen drie kinderen, maar Filips is uitgekeken op zijn vrouw. Hij vindt haar te dik.

Filips I van Frankrijk

Dan ziet Filips Bertrada, de vijfde vrouw van Fulco IV van Anjou, een man die zo’n 30 jaar ouder is dan zijn jonge schoonheid. Het is een ‘coup de foudre’. Al is het dan de vijfde vrouw, ze is toch getrouwd. Dat doet Filips niets, hij scheidt van Bertha en trouwt met Bertrada, terwijl die nog steeds getrouwd is met Fulco. Hij is dus letterlijk de tweede man van de vijfde vrouw. Over de manier waarop dat zo komt, gaan verschillende verhalen rond. Bertrada zou ontvoerd kunnen zijn door Filips, maar het zou ook kunnen dat ze uit vrije wil met hem is meegegaan. Uiteraard is de kerk het hier niet mee eens en dus volgt er opnieuw een excommunicatie. Filips bezwijkt hieronder en hij verlaat zijn grote liefde.

Bertrada van Montfort

Daardoor wordt de excommunicatie weer opgeheven en dit zorgt ervoor dat Filips en Bertrada opnieuw bij elkaar komen. Intussen doet Bertrada een paar pogingen om haar stiefzoon uit de weg te ruimen om te zorgen dat haar eigen zoons op de troon komen. Ze faalt echter in haar pogingen. Het gebeurt een aantal keer achter elkaar dat Filips en Bertrada scheiden en weer bij elkaar komen. Dan komt het moment dat ze echt een eed afleggen om te scheiden. Tegen de liefde valt echter niet te zweren en dus komen ze toch weer bij elkaar. De paus zal wellicht genoeg hebben gehad van het spelletje, want ze worden niet meer geëxcommuniceerd. Filips I overlijdt in 1108, Bertrada sterft in 1117.

En in de tijd dat deze koning een gevecht met de liefde levert, predikt paus Urbanus II de Eerste Kruistocht en hij zet zijn woorden kracht bij met de uitspraak: ‘God wil het!’ En daarmee breekt er voor vele mensen een woelige periode aan.  

Paus Urbanus II roept de mensen op voor de Eerste Kruistocht

De eerste Capetingers, ze stichtten een monarchie en drukten hun stempel op het land dat nu Frankrijk heet. Achter elke koning schuilt een verhaal. Ze hebben elk een leven geleid, een leven met vreugde en verdriet, geluk en pijn. Best bijzonder als je over al die generaties en verloren verhalen nadenkt.