Nepal: toerisme door ex-oorlogsgebied, de Guerrilla Trek

Zin in een avontuurlijke trektocht? Altijd willen weten waar en hoe opstandelingen hun jarenlange guerrillastrijd voerden in deze bergstaat? Nepal heeft een nieuwe toeristische route geopend, de Guerrilla Trek.

Rechts: Kalopani vallei.

Deze voert door voormalig oorlogsgebied, de streek die destijds in handen kwam en als uitvalsbasis diende van de maoïstische opstandelingen. Opportunisme - er moet immers geld in het laatje komen - leidde er toe, dat men van deze voormalige rebelse kampen nu een toeristische attractie heeft gemaakt.

Nepal en het toerisme

Nepal is een relatief klein land met als hoofdstad Kathmandu. Het ligt tegen de zuidhelling van het centrale Himalaya-gebergte, ingeklemd tussen India in het zuiden en China (Tibet) in het noorden. Acht van de hoogste bergen ter wereld (waaronder de Mount Everest, zie foto links) liggen binnen de Nepalese landsgrenzen. Door deze bijzondere ligging heeft het land altijd veel jonge en avontuurlijke toeristen aangetrokken. Vooral backpackers en bergbeklimmers trokken graag door dit arme, maar ruige, bergachtige, natuurrijke en mooie land. Ook de vele boeddhistische en hindoetempels vormden een bezienswaardigheid.

De burgeroorlog van 1996 tot 2006 haalde echter een forse streep door de rekening; het aantal buitenlandse bezoekers liep fors terug. Het toerisme is echter één van de voornaamste inkomstenbronnen van dit arme land, waar nu nog bijna een derde van de bevolking onder de armoedegrens leeft.

Nepalese burgeroorlog

Op 1 februari 1996 startte een groep maoïstische rebellen hun opstand tegen het bewind van Koning Birendra. Hun doel was het afzetten van de koning (en de monarchie) en het omvormen van Nepal tot een maoïstisch-communistische staat.

Links: enkele rebellen in 2008.

Hun aantallen groeiden gestaag, hun invloedssfeer breidde zich uit. Met zo'n 15.000 strijders hadden de rebellen, na zes jaar, al ongeveer 60% van het land in hun macht. Zoals altijd bij opstanden en oorlogen, leed de burgerbevolking zwaar onder de vijandelijkheden. In het dunbevolkte land stierven ruim 12.000 mensen als gevolg van de Nepalese burgeroorlog.

Nepal en religie

83e4e0af828ed7593d9e4c49b5cd4106_medium.

Nepal heeft een zeer oude geschiedenis, tot ver voor het begin van de christelijke jaartelling, en is tevens de geboorteplaats van Boeddha.

Door de ligging van het land heeft het altijd veel invloeden ondervonden uit zowel India als uit Tibet.

De overheersende religie is het Hindoeïsme, duidelijk een Indiase invloed; Nepal is dan ook eeuwenlang een hindoekoninkrijk geweest. Er is echter ruimte voor andere religies, zoals in de tweede plaats het Boeddhisme.

Links: Hindu-tempelcomplex bij Patan.
Rechts: Lumbini, de geboorteplaats van Boeddha.

Nepal en het koningshuis

Opkomst van de koningen in Nepal

Nepal is lange tijd geregeerd door een wisselende stroom van voornamelijk uit India afkomstige overheersers. Uiteindelijk werd het een monarchie, maar de strijd om de feitelijke macht bleef. Halverwege de 19e eeuw wist de familie Rana bijvoorbeeld hun machtspositie uit te breiden door hun ambt erfelijk te laten verklaren. Zij drongen de macht van de toen heersende koning sterk terug en hielden de bevolking in een wurggreep. Uiteindelijk leidde dit tot een geslaagde volksopstand in 1950. In 1951 kon de tijdelijk uitgeweken koning Tribubana terugkeren.

Absolute macht van Nepalese monarch en het Panchavat-systeem

Deze koning werd in 1955 opgevolgd door zijn zoon, koning Mahendra. Mahendra pakte de zaken stevig in de hand, toen hij in 1960 de volksvertegenwoordiging ontbond, politieke partijen verbood en zichzelf tot premier uitriep. Na de grondwetswijziging van 1962 nam zijn macht nog meer toe. Vanaf 1963 gold in Nepal het door de koning bedachte Panchavat-systeem: een indirect gekozen volksvertegenwoordiging, die niet gelieerd was aan enige politieke stroming.

Hervormingen in Nepal

In 1972 volgde koning Birendra zijn vader op. In 1990 brak er echter een volksopstand uit. Koning Birendra voerde enkele hervormingen door; zo werd het Panchavat-systeem afgeschaft en werd een democratische grondwet ingevoerd.

Rechts: Kathmandu, Singha Durbat - het parlementsgebouw.

Het land werd vanaf die tijd geregeerd door de Nepalese Congrespartij. De hervormingen waren voor velen onvoldoende. In februari 1996 startte een nieuwe opstand onder leiding van maoïstische rebellen, die uitmondde in een tien jaar durende burgeroorlog.

Koningsdrama in Nepal

Op 1 juni 2001 maakte de Nepalese kroonprins Dipendra amok. Naar verluid was hij verbolgen, omdat zijn ouders hem niet toestonden te huwen met de vrouw van zijn keuze. Hij schoot eerst zijn vader, koning Birendra, dood en daarna zijn moeder, koningin Aishwarya. Vervolgens doodde hij met zijn geweer nog acht familieleden, alvorens hij de hand aan zichzelf sloeg. Dipendra overleed echter niet gelijk; hoewel een moordenaar en in coma was hij toch officieel even koning van Nepal. Zijn oom, Gyanendra, nam het regentschap op zich. Drie dagen later overleed Dipendra alsnog en werd zijn oom officieel de nieuwe koning.

Laatste Nepalese koning

Koning Gyanendra was niet populair in het toch al door oorlog verscheurde, arme land, zeker niet toen hij binnen een jaar alle macht naar zich toe trok. Echter, door de oplaaiende burgeroorlog en druk vanuit het buitenland herstelde hij de democratie weer later dat jaar. De rebellen bleven echter terrein winnen.

Links: (ex-) koning Gyanendra.

In een laatste poging haalde koning Gyanendra in 2005 alle macht opnieuw naar zich toe; hij ontsloeg de ministers, ontbond de volksvertegenwoordiging en regeerde als autocratisch vorst. Het tij was echter niet meer te keren. In 2006 werd hij gedwongen af te treden onder druk van een deel van de bevolking, de zogenaamde Democratische beweging.

Einde van de Nepalese burgeroorlog, einde van de Nepalese monarchie

Na het aftreden van koning Gyanendra, trad de eerder ontbonden volksvertegenwoordiging opnieuw in functie.

Rechts: Nepalese kinderen.

In de burgeroorlog liep men inmiddels op tegen een patstelling: de rebellen hadden grote delen van het land in de bergen stevig in handen, de regeringsgezinde troepen heersten ontbetwist over de steden en de rest van het land. Geen van beide partijen was machtig of krachtig genoeg om de andere te verslaan.

Men besloot uiteindelijk maar tot een wapenstilstand en vredesonderhandelingen. Op 21 november 2006 sloten de nieuwe regering en de maoïstische rebellen een vredesakkoord. Daarna werden er diverse hervormingen in het land doorgevoerd.

Zo besloot de Nepalese Grondwetgevende Vergadering in december 2007 tot de afschaffing van de monarchie, één van de eisen van de voormalige rebellen. De wet hiertoe werd in werking gesteld op 28 mei 2008; vanaf die tijd is Nepal een Democratische Federale Republiek.

Guerrilla Trek in Nepal

De burgeroorlog heeft helaas zijn sporen in het land achtergelaten; een aantal van de vroegere bezienswaardige tempels zijn beschadigd geraakt of waren vernield, grote gebieden lagen vol landmijnen. Men is tot juni 2011 bezig geweest om alle landmijnen op te sporen en onschadelijk te maken. Nu is het land dan toch eindelijk officieel landmijnvrij verklaard en kan de deur weer worden opengezet voor de (liefst vermogende) avontuurlijk toerist.

Als nieuwe trekpleister is dus nu de Guerrilla Trek georganiseerd. Het is een trektocht door het gebied, dat werd beheerst door de voormalige rebellen, en leidt langs hun gecamoufleerde kampementen, door dorpen waar de maoïstische rebellenleiders verbleven en door tot nog toe afgesloten gebieden, die voorheen vergeven waren van de landmijnen.

Op zich klinkt het vreemd, een dergelijke sightseeingtour. Meestal duurt het een paar decennia voordat een plaats, waar gruwelijkheden hebben plaatsgevonden, uitgebreid door toeristen wordt bezocht (zoals bijvoorbeeld de Invasiestranden in Normandië).

Linksboven: Kaligandaki ravijn.

Aan de andere kant heeft Nepal, behalve deze oude rebellenkampen, nog veel te bieden op het gebied van ongerepte natuur en avontuurlijke bergtochten in het betreffende gebied.

Rechts: het Imja meer met gletsjer.

Het moet tenslotte maar net datgene zijn, dat je altijd al hebt willen zien of hebt willen doen.

Tot slot

Indien je geïnteresseerd bent in een verre avontuurlijke trektocht in een voormalig oorlogsgebied, als je altijd al eens een intact gelaten guerrillabasis hebt willen bekijken, dan is Nepal misschien je ideale vakantiebestemming voor volgend jaar. Nepal zal je (en je geld) zeker met open armen ontvangen.

Foto's: Wikimedia Commons.

Wilt u meer weten over Nepal? Klik dan hier.