Een belangrijk deel van het macrobiotisch dagmenu bestaat uit peulvruchten, te weten bonen, erwten en linzen (10%). Toch is er wel enig onderscheid; welke bonen gebruik je bij voorkeur en welke slechts sporadisch of misschien zelfs niet?

Gezondheid en peulvruchten

In de macrobiotiek gaat men er vanuit dat voedingsmiddelen in hoge mate bijdragen aan de gezondheid (of het gebrek er aan) van de mens. De Griekse arts Hippocrates, aartsvader van onze moderne geneeskunde, zei het al: "Laat voedsel uw medicijn zijn".

Ook wij weten dat we door bepaalde voedingsmiddelen uiteindelijk kwalen ontwikkelen en ziek worden; verzadigde vetten verhogen de cholesterolspiegel en versnellen het dichtslibben van onze slagaderen, hoge consumptie van suiker en wit meel bevattende producten (de zogenaamde snelle suikers) kunnen het ontstaan van diabetes 2 bevorderen, overmatig gebruik van (rood) vlees en zuivel kan de kans op kanker vergroten, misbruik van alcohol leidt tot ernstige leverkwalen.

Dat bepaalde, dagelijkse voedingsmiddelen onze gezondheid juist bevorderen, zijn wij echter een beetje vergeten. Deze geneeskracht is nu juist hetgeen, waar men in de macrobiotiek op voortborduurt. Peulvruchten zijn zeker een onderdeel van deze voedingswijze, voor een lang en gezond leven.

Welke bonen bij voorkeur in de macrobiotische keuken?

Bonen bevatten naast koolhydraten ook veel eiwitten en hebben dus een hoge voedingswaarde. Er bestaan veel verschillende bonensoorten, maar in de macrobiotiek worden ze niet allemaal als even waardevol beschouwd.

De voorkeur gaat daarbij duidelijk uit naar:

• adukibonen (rode sojabonen)

• gele sojabonen

• zwarte sojabonen

• kikkererwten

• linzen.

De genoemde peulvruchten zijn veelal verkrijgbaar in reformwinkels, biologische, biologisch-dynamische en macrobiotische supermarkten of kruideniers.

Adukibonen

Adukibonen zijn in feite rode sojabonen. Adukibonen bevatten veel vitaminen, mineralen (vitamine B-complex, ijzer, mangaan, zink) en voedingsvezels. Ze bezitten een hoge voedingswaarde, weinig calorieën en een vochtafdrijvende en genezende werking op vooral de nieren (verdrijven niergruis en nierstenen) en de blaas.
Deze bonen komen oorspronkelijk uit Azië (China, Korea en Japan), waar ze dan ook veel worden gegeten. De meeste van de biologisch geteelde adukibonen komen uit China en Japan, maar gelukkig worden ze tegenwoordig ook steeds meer in Europa verbouwd.

Gele sojabonen

Gele sojabonen bevatten de meeste eiwitten van deze bonensoort: ongeveer 24-26%. Ze worden daarom vooral gebruikt voor het maken van sojamelk, tofu (sojakaas), miso (sojapasta), shoyu en tamari (verschillende soorten Japanse sojasaus). Alle sojabonen bevatten overigens een behoorlijk percentage eiwitten, ijzer en vitamine B. Sojabonen bevatten geen gluten.

De smaak van gele sojabonen is neutraal, vergelijkbaar met de neutraliteit van tofu; gebruik van smaakmakers, zoals kruiden, miso, shoyu of gomashio (fijngemalen mix van geroosterd sesamzaad en zeezout), naast andere groenten is wel nodig.

Zwarte sojabonen

Evenals adukibonen hebben ook zwarte sojabonen een gunstige invloed op de nieren. Ook worden zij aanbevolen bij menstruatiestoornissen en overgangsklachten. Dit komt vooral door het hoge gehalte aan isoflavonen, dat in sojabonen aanwezig is.

Het eten van zwarte sojabonen zou eveneens het vet- en cholesterolgehalte verlagen.

Dit zijn twee belangrijke risicofactoren bij (het ontstaan van) diabetes 2; in Zuid-Korea worden zwarte sojabonen bijvoorbeeld al standaard als menuadvies opgegeven bij de preventie en behandeling van diabetes 2.

Zwarte sojabonen zijn niervormige, vaste bonen, die, eenmaal gekookt, een beetje smaken als champignons.

Kikkererwten

Kikkererwten zijn eetbare peulvruchten. Alle peulvruchten stammen overigens af van de vlinderbloemigen, de grootste plantenfamilie op aarde. Behalve de ons bekende bonen, erwten, tuinbonen en pinda's behoren onder andere ook lathyrus (in het Engels 'sweet pea'), lupine, klaver en het kruidje-roer-mij-niet tot deze zelfde plantengroep.

Kikkererwten bevatten ongeveer 20% aan eiwit en 15% aan voedingsvezels. Daarnaast zijn ze een goede bron voor ijzer, zink en vitamine B.

Oorspronkelijk komen kikkererwten uit Zuidoost-Azië, maar tegenwoordig zijn ze overal ter wereld wel verkrijgbaar. Naast de macrobiotische keuken worden kikkererwten vooral in de Arabische, Indiase, Pakistaanse en Surinaams-Hindoestaanse keuken veel gebruikt.

Linzen

Linzen zijn kleine, halfronde zaden, die veel lijken op spliterwten. Echter, linzen blijven tijdens het koken heel; ze koken niet kapot. Voor het koken moeten ze wel goed worden gewassen en gecontroleerd op kleine steentjes. In India worden gekookte linzen vaak tot meel vermalen, waarna er pannenkoekjes (chapati's) van worden gebakken.

  Er zijn veel verschillende soorten linzen: groene, grauwe, blonde, rode, oranje, zwarte of berglinzen of Du Puy-linzen. Linzen bevatten het hoogste eiwitpercentage alle peulvruchten: circa 26-30%. Daarnaast bevatten ze ijzer, fosfor, magnesium en vitamine B. Linzen zijn ook zeer vezelrijk; zo bevatten ze ongeveer viermaal zoveel vezels als eenzelfde portie zilvervliesrijst.

Linzen werden al ver voor onze jaartelling door onze voorouders verwerkt en gegeten. Ze hebben over het algemeen een fijne en subtiele smaak en kunnen worden gegeten in soepen, salades, groente- en visgerechten.

Algemene bereidingswijze van bonen, erwten en linzen

Bonen en kikkererwten dienen dienen vrijwel allemaal voor het gebruik te worden gewassen en lange tijd (6-10 of zelfs 12 uur) te worden voorgeweekt. Alleen linzen kunnen direct na het wassen worden gekookt. Zie verder ook op de betreffende verpakking voor relevante productinformatie.

Zet de bonen of kikkererwten, in een pan en onder water, op de laagste stand van de kookpit (liefst op een vlamverdeler) en laat ze 1 tot 1 ½ uur zachtjes koken. Hou voor linzen een kortere kooktijd aan, meestal 30-45 minuten. Behalve adukibonen, kunnen de peulvruchten ook goed in een snelkookpan worden bereid.

Tips bij het koken van bonen

Toevoegen van een stukje kombu (zeewier) aan het kookwater van de bonen, zal de garing versnellen en de kooktijd met zo'n 15-30 minuten bekorten.

Kook de bonen zonder zout: door zout trekken ze samen, waardoor ze hard blijven en niet meer goed gaar zullen worden. Voeg na het afgieten bijvoorbeeld een scheutje shoyusaus (Japanse zoute sojasaus) aan de bonen toe in plaats van zout.

Tot slot

Genoemde peulvruchten zijn niet alleen gezond, maar ook voedzaam en erg lekker. Ze vormen een uitstekende aanvulling op een gezonde maaltijd, zoals dat dan ook in de macrobiotische keuken wordt gepropageerd. Tot zover een korte uitleg over de in deze keuken meest gebruikte bonen, erwten en linzen.

 

© ASMAY. *12

Foto's: Office.microsoft.com en Fotopedia.com.

 

Meer weten over macrobiotiek?
Klik dan hier.

Of over de vegetarische keuken?
Klik hier.

Voor van alles en nog wat over peulvruchten en granen, klik hier.

Zie ook:

Macrobiotisch-recept-linzensoep

Macrobiotisch-recept-linzensalade-met-bleekselderij-en-walnoten

Macrobiotisch-eten-menusuggestie-voor-de-feestdagen

Macrobiotisch-eten-enkele-kooktechnieken

Of:

Asmay-s-macrobiotiek

Asmay-s-gezondheid-ziekte