De mooiere wereld na kanker

Hoe is het leven na kanker? Je hebt bewust of onbewust de dood in de ogen gekeken. Hoe zie je het leven, als je je leven na je ziekteperiode weer hebt opgepakt? Hoe kijk je naar de wereld waar je blijkbaar nog wel even mag vertoeven? Het kan voelen als een kadootje, een extra stukje leven.

Ziek worden

Mijn leven stond op zijn kop toen ik kanker kreeg. Ik flipte toen ik het hoorde, en dacht 'Dit is mijn einde, ik ben er veel te laat bij'. Toen bleek dat dat niet direct het geval was, bleek wel dat ik er inderdaad niet heel vroeg bij was. Toen werd ik heel bang dat ik een been of zo moest missen, want dat het ergens niet helemaal goed met me af zou lopen, dat werd toen mijn grote angst. Mijn grote hobby paardrijden is lastig uit te voeren met een been minder. Toen viel ook dat mee, en werd ik in de wereld van een zieke geslingerd, hoewel ik me in het begin volstrekt niet ziek voelde. Dat werd ik later wel, tijdens de chemo's. Mijn lichaam werd door de mangel gehaald met onderzoeken, operaties, infusen. Ik vroeg me af: hoe moest ik omgaan met mijn ziekte kanker? Het leek een soort tunnel waar ik doorheen werd geduwd en waar ik van alle kanten, en zowel fysiek als psychisch, gemolesteerd werd. En er aan de andere kant beduusd, wat gehavend, maar nog levend, weer uitkwam.

Beter worden

Na een lange behandelperiode is het dan, toch ineens, zover. Je bent 'beter'. "Ga jij je leven maar weer leiden" zei 'iets' tegen mij. Maar hoe? Niet in een keer, maar geleidelijk aan pakte ik weer mijn leven op. Geleidelijk aan weer gaan werken, uren opbouwen. Mijn zwaarste behandelingen waren bëeindigd en een operatie had deze afgesloten. Omdat ik nog een traject inging van behandeling om te voorkomen dat de ziekte terug zou keren, voelde ik me niet helemaal 'klaar'. Maar het dagelijks leven wenkte. Gesprekken gingen steeds meer over dagelijkse dingen in plaats van over mij en mijn behandelingen. Voor mijzelf werden relatief minder belangrijke zaken weer van meer belang, omdat ze niet meer in het niet vielen bij dat ene grote. Een gewone agenda was weer dé agenda, in plaats van het ziekenhuis-afsprakenkaartje, wat een jaar lang mijn leidende agenda was. De eerste periode, zo'n 1,5 jaar, was ik zo bezig met alles weer oppakken, dat ik nog niet met andere ogen naar de wereld om me heen keek.

Je leven wordt nooit meer zoals het was. Is dat waar?

Mij werd verteld tijdens mijn revalidatietraject dat 'mijn nieuwe leven nooit meer zou zijn zoals mijn oude leven'. Ik vond dat nogal beangstigend klinken. Hoezo zou dat niet kunnen? Ik werd er nogal recalcitrant van, zo van: dat zullen we nog weleens zien, ik zal ze eens een * laten ruiken!

Nu, enkele jaren later, kan ik best zeggen dat mijn leven redelijk is zoals het was. Een vriendin, die reisleidster was, zei ooit dat je van een reis ook nooit als dezelfde daarvoor terugkomt. Je bent altijd wat veranderd. Tot zover kan ik daar in meegaan: ziek zijn is wat dat betreft niet 'meer' dan een reis, -hoewel een hele vreemde-: door de ervaring ben je een ander dan daarvoor. Logisch ook.

Tevredener zijn

Wat me brengt tot de kern van dit artikel. Dat is niet: de beperkingen of nadelige gevolgen van de ziekte en/of de behandelingen. Wel: hoe de wereld een gouden randje lijkt te hebben. Tot nu toe is voor de gevolgen op lange termijn in Nederland echter weinig aandacht. Daarom startte psychologe Floortje Mols bij het Integraal Kankercentrum Zuid in maart 2007 een onderzoek naar de kwaliteit van leven van (ex-)kankerpatiënten. Daaruit bleek dat borstkankerpatiënten 10 jaar na hun ziekte zelfs meer tevreden waren met hun leven dan de gemiddelde Nederlandse vrouw. “Tachtig procent van de vrouwen noemde ten minste één aspect van hun leven dat zelfs positief veranderd was als gevolg van kanker, bijvoorbeeld hun kijk op het leven, hobby’s en sociale contacten”.

De wereld aankunnen

"Mensen die de ziekte overleven, hebben een geweldige strijd geleverd", aldus Mols. "Vaak hebben ze daarna het gevoel de wereld aan te kunnen. Vooral na zoveel jaar, als de ergste angst voor terugkeer van de tumor wat weggezakt is. Ex-kankerpatienten zien de tijdelijkheid van het lven in en genieten daardoor soms meer van de dagelijkse dingen. En ze kunnen vaak beter prioriteiten stellen." 'Ik ben er gelukkig nog'. Dat is het gevoel dat bij veel oud-patiënten overheerst. Het zet vaak de fysieke klachten op een tweede plaats.

Gouden randje aan de wereld

Dat van die prioriteiten stellen, dat weet ik nog zo net niet. Ik merk dat niet zo. Maar dat meer genieten, dat heb ik absoluut. Ik rijd in mijn auto en voel me soms ineens alsof ik door de hemel rijd. Ik mag hier nog steeds zijn, en door deze wereld rijden die zo interessant is, waar zoveel gebeurt, waar -naast slechte zaken- zoveel leuke, mooie, fijne dingen en mensen zijn. Ik zie meer in mensen: ik zie hun blik, ik zie een lach, ik zie een reactie op mijn vriendelijk woord aan de kassière in de supermarkt, ik hoor hem bij de klant aan de telefoon. Ik zie zoveel 'mooie' mensen om me heen. En vraag me af of zij ook soms het gouden randje aan de wereld zien, het wonder van al het groen om ons heen, de zon door de wolken.

Weinig officiële informatie, veel ervaringen

Er blijkt verrassend weinig geschreven te zijn over deze kant van leven na een ernstige ziekte. Wel op weblogs van ex-patienten en -meer nog- van mensen die terugkeer van de ziekte beleven. Die spreken van meer kunnen genieten van de gewone dagelijkse dingen. Dat kan ik ook enorm: genieten van een fietstochtje naar een winkelcentrum, een bezoekje aan een museum, van mooie zinnen in een boek, van mijn kat die naast me zit op tafel terwijl ik dit artikel schrijf, van uit mijn raam kijken naar mijn tuin en met blij zijn met mijn huis. Genieten van 'inzichten': zoals die over mijn best-wel-pittige baan: die biedt mij wel de mogelijkheid om in mijn huis te wonen, mijn hobby uit te voeren en andere leuke dingen te kunnen doen.

Ik wens iedereen het ' gouden randje aan de wereld' -inzicht!