Wat is een stekelvarken dan wel precies, waar kun je ze tegenkomen en hoe leven ze?
Een stekelvarken is geen egel!
Wanneer we het over een egel hebben wordt vaak de benaming stekelvarken, muis-egel of pin-egel gebruikt. Maar een stekelvarken is een heel ander dier, al hebben ze wel een paar overeenkomsten.
Overeenkomsten tussen stekelvarkens en egels:
♦ Vorm en verhoudingen van lijf en pootjes lijken wat op elkaar.
♦ Beide hebben een vacht met stekels
♦ Beide zijn nachtdieren
Grote verschillen:
| STEKELVARKEN | EGEL |
| ♦ knaagdier | ♦ zoogdier |
| ♦ scherpe snijtanden | ♦ scherpe tandjes |
| ♦ eet planten | ♦ eet insecten |
Waar leven ze?
Egels vind je in West Europa, dus ook in Nederland, maar het stekelvarken komt hier van nature niet voor. Het echte stekelvarken leeft in delen van Amerika, Afrika en Azië. In Zuid-Europa zie je ze in Italië en op Sicilië, waarschijnlijk zijn ze meegebracht door de Romeinen, want van oorsprong leeft het dier hier niet. De dieren worden hier door hier door de mensen gezien als plaag, omdat ze de gewassen beschadigen.
Hun natuurlijke omgeving zijn de savannes, steppes, openboslanden en hooglanden. Maar hij wordt ook wel gezien in de bosranden en struikgebieden.
De naam van het stekelvarken.
Net zoals onze egel heeft het stekelvarken ook andere benamingen en er zijn verschillende soorten , meest bekend zijn Afrikaans stekelvarken of kuifstekelvarken en boomstekelvarkens of grijpstaartstekelvarken. In Zuid Afrika noemen ze het dier een Ystervark. Hoewel in al deze namen verwezen wordt naar varken, is het een heel ander soort dier, geen familie dus. Het stekelvarken hoort bij de familie van de knaagdieren, ze zijn familie van de cavia’s.
Hoe ziet een stekelvarken eruit?
Een stekelvarken is veel groter dan onze egels, ze hebben kleine oogjes en kunnen niet zo goed zien. De kleine oortjes zie je bijna niet onder de vacht, maar ze kunnen wel heel goed horen, ook ruiken deze diertjes bijzonder goed.
Het kuifstekelvarken kan wel 26 cm. hoog worden en ongeveer een meter lang, het is een van de grootste knaagdieren. Een volwassen mannetjes stekelvarken kan wel 10 tot 27 kilo wegen, vrouwtjes zijn meestal iets kleiner. Ze hebben korte stevige poten en een grote kop met een dikke vacht. Ze hebben grote voeten met aan de voorpoten lange klauwen om mee te graven. Op hun zwarte of donkerbruine vacht zitten scherpe zwart witte stekels, die wel 30 tot 40 centimeter lang kunnen worden. Deze stekels zijn hun opvallendste kenmerk. De ruimte tussen deze lange stekels wordt opgevuld met dikke korte stekels, zodat de hele bovenkant van het lichaam, vanaf de schouders tot het puntje van de staart bedekt is. Ze hebben lange stekelige haren op hun voorhoofd en schouders en aan het puntje van de staart zit nog een bosje met korte stekels. Het staartje kan tussen de 5 en 17 cm lang zijn
Het grijpstaartstekelvarken is iets kleiner, ze worden ongeveer 30 tot 60 cm groot en wegen tussen de 1 en 4 kilo. Ze hebben korte stevige poten en een grote kop met een stompe bewegelijke snuit en een dikke stekelige vacht. Ze hebben brede zolen en vier tenen / vingers, die zijn aangepast op het klimmen, krom en sterk. Zoals de naam al doet vermoeden heeft deze soort een grijpstaart, waarmee hij zich goed van vast houden aan de takken. Met zijn staart en achterpoten klemt hij zich aan een tak, hij reikt met zijn voorpoten naar een andere tak en wanneer hij die stevig te pakken heeft laat hij staart en achterpoten los. Zo kan hij gemakkelijk van tak naar tak.
Het leven van een stekelvarken.
Stekelvarkens leven vaak solitair, maar je ziet ze ook weleens in een paar of een kleine familie. Overdag houden ze ervan om lekker in het zonnetje te luieren, de boomstekelvarkens lekker op een tak en de grond soorten altijd in de buurt van hun hol. Bij slecht weer zoeken ze beschutting in een zelf gegraven hol of een grot of holte tussen stenen, ook een verlaten hol van andere dieren wordt weleens gebruikt.
Jong stekelvarken Jonge egels
Stekelvarkens hebben per jaar meestal 1 tot 3 jongen, ze worden in de herfst geboren en kunnen al meteen lopen. De stekeltjes zijn roze en nog zacht, maar die worden al snel, in een paar dagen tot twee weken hard. Ze worden ongeveer anderhalve maand gezoogd, daarna beginnen ze vast voedsel te eten.
Stekelvarkens kunnen op zoek naar voedsel soms wel 15 kilometer afleggen, ze eten wilde vruchten, bast, plantenwortels en knollen. Je ziet ze soms ook knagen op botten, dat is om zijn tanden te slijpen.
Vijanden van het stekelvarken.
Stekelvarkens reageren meestal vrij rustig en gelaten, dat komt omdat ze niet veel natuurlijke vijanden hebben. Tegenover soortgenoten kunnen ze wel heel agressief zijn, ze kunnen dan flink bijten.
Wanneer ze zich bedreigd voelen beginnen ze met hun stekels uit te zetten, met hun poten te trappen en kabaal te maken met hun staart, ook kunnen ze gevaarlijk grommen en sissen.
Helpt deze afschrik techniek niet, dan draait het stekelvarken zich om en loopt in volle vaart achteruit, met als doel de vijand te raken met zijn stekels. Deze stekels zitten vrij los en wanneer ze met hun weerhaakjes in de huid van de vijand prikken, vallen ze uit. De stekels zijn niet giftig, maar wel heel pijnlijk en vanwege de weerhaakjes ook vervelend om de verwijderen.
Bijzonder: Er bestaat ook een stekelvarkenvis!
Stekelvarkens bekijken in Nederland.
Dat kan in verschillende dierentuinen in ons land, je vind ze o.a. in:
Dierentuin Animal Farm is gratis toegankelijk, je vind het op het Willem Alexanderplantsoen te Beverwijk.
DierenPark Amersfoort, in het verblijf van de neusberen.
Voor meer informatie zoals adres en openingtijden kun je terecht op: www.dierenparkamersfoort.nl, koop je kaartjes online dan krijg je korting.
GaiaPark in Kerkrade, op de Afrikaanse savanne. Ze leven daar in een gebied met leeuwen en stokstaarten in een natuurlijke omgeving. Op www.gaiapark.nl vind je meer informatie en ook hier krijg je korting als je online kaarten koopt.
Even zoeken op internet kan soms nog wat meer korting opleveren, kaartjes via uitmetkorting, marktplaats, groupon, WNF of ANWB bijv.
Meer lezen van Mereltje kijk op Mereltjes jouwpagina of volg Mereltje op Mereltjes Blog
©Mereltje, Juli 2011
Reacties (8)