Ja, dat was dus precies wat ik wou: een voorleesboek voor ouderen, maar vooral voor ouderen die aan het dementeren zijn. Alleen wou ik dat 'dementeren' niet op de kaft hebben.
Ik wou een boek met een harde kaft dat ingebonden werd (integraalbinding) met een grote letter en met illustraties die nauw aansloten op de verhalen in het boek.
Het kwam er...
In zorgcentra ( de vroegere bejaardenhuizen), in verpleeghuizen en op de dagopvang of dagebesteding wordt vaak voorgelezen aan ouderen die aan het dementeren zijn. Deze ouderen kunnen vaak niet meer of in elk geval minder goed lezen. Dus wordt er aan hen voorgelezen: met name uit de krant. En soms... uit kinderboeken of korte stukjes of korte verhalen uit boeken voor volwassenen.
Vaak is dat een moeizaam gebeuren, dat voorlezen uit kinderboeken. Want deze ouderen zijn nu eenmaal geen kinderen. Het zijn volwassenen wiens leesvaardigheden en wiens begrip aangetast is door een ziekte die dementeren tot gevolg heeft. Wat deze ouderen nodig hebben, als zij voorgelezen worden is voorleesmateriaal dat wel eenvoudig is, maar niet kinderachtig!
Als activiteitenbegeleider op een gesloten afdeling liep ik er in mijn voorleesgroep, die ik twee jaar draaide, steeds opnieuw tegenaan. Er was eigenlijk geen geschikt voorlees-materiaal voor deze doelgroep. En het was en is mijn heilige overtuiging dat ook ouderen die ten gevolge van bijvoorbeeld Alzheimer, recht hebben op 'goede' literatuur. Al zoekend en al proberend stelde ik met wat er wel was thema-programmaatjes op. Over de lente, over de grote schoonmaak, over eten... Herkenbare thema's. De stukken moesten niet te lang zijn en... Al voorlezende vond ik uit waaraan voorleesmateriaal voor deze doelgroep moest voldoen. En na twee jaar wekelijks proberen had ik daar (onbewust) een aardig beeld van gekregen.
Op een dag zei ik mijn baan als activiteitenbegeleider op en begon een eigen bedrijf. Ik werd verhalenverteller. Iets waar ik al jaren van droomde... Als eigenaresse van Het Verhalenrijk, hielp ik een stichting in het leven te roepen die tot doel had mens, maatschappij en milieu d.m.v. verhalen en vertellen te ondersteunen. En toen zag ik mijn kans! Samen met deze stichting broedde ik een plan uit: een boek met korte verhalen voor ouderen met dementie. Ik schreef een projectplan en de stichting ging op zoek naar geld. En wonder boven wonder: dat geld kwam er. Dankzij een aantal 'goede doelen fondsen' met een warm hart voor deze kwetsbare doelgroep. Genoeg om 12 korte, warme en herkenbare verhalen te schrijven, te laten illusteren en te laten maken. Je schrijft zoiets nu op in 1 zinnetje, maar zoiets is een heel proces. Dat geeft achteraf niet, want het lukte! Het is gelukt! Op 14 december 2010 presenteerde ik het boek, met een verhaal, bij het Alzheimercafé in Den Haag!
Verleden jaar (2013) was de eerste oplage van "Een hart vol verhalen" voorleesboek voor ouderen", uitverkocht! Binnen drie jaar. Een mooi resultaat voor een boek voor zo'n specifieke doelgroep. Voor een doelgroep die zelf het boek niet kan kopen. En nog mooier, de uitgever (SWP Amsterdam) laat het bijmaken, zonder harde kaft weliswaar, maar toch. En... er worden nog steeds boeken besteld. En nog steeds druppelt er af en toe een enthousiaste reactie binnen. De dementerende ouderen genieten van de verhalen, praten erover onder begeleiding, halen herinneringen op en maken contact met elkaar en met de begeleider. Verhalen maken verhalen los. Fragmentarisch misschien, maar toch!
De titel was alles behalve toevallig. Want deze ouderen hebben misschien niet meer hun hoofd vol verhalen, vol herinneringen, maar hun ervaringen en verhalen zijn nog wel op te rakelen, met warme verhalen. Warme verhalen die warme gevoelens oproepen. En met die gevoelens komen ook de herinneringen en hun eigen verhalen los. En door te luisteren naar hun verhalen, leren zij elkaar, de begeleiders en zelf hun familie hen beter kennen.
Dat is hoe ik erover dacht en denk. Ook dementerende ouderen hebben recht op literatuur. Op kwalitatief goed voorleesmateriaal. Herkenbaar, positief, op maat gemaakt. Er is nu een boek met korte verhalen. Nu moet er mijns inziens nog een gedichtenbundel komen voor deze doelgroep. Eenvoudige, herkenbare, volwassen poezie. Voorlezen is niet alleen voor kinderen, maar ook voor andere doelgroepen met een 'leeshandicap'!
Dus kom op, stichting Lezen. Voorlezen en lezen is niet alleen voor kinderen, maar ook voor anderen: ook voor ouderen die aan het dementeren zijn! Als u dol bent op lezen, dan wilt u vast later ook een behoorlijk boek, verhaal of gedicht willen lezen of voorgelezen worden. Misschien verdwijnt er van alles, stukjes geheugen, stukjes begrip, maar de liefde voor boeken kan gewoon blijven!
U kunt het boek 'Een hart vol verhalen, voorleesboek voor ouderen', in iedere boekhandel bestellen, bij de uitgever SWP Amsterdam (http://www.swpbook.com) of bij Bol.com. Of bij de auteur.
"Kaatjes’ klantjes komen binnen met een dichtgeknepen vuistje. Of met hun hand diep weggestopt in hun broekzak of schortje. Daar zitten de centjes in, waarmee de kinderen snoep komen kopen. Soms hebben ze rode wangen van opwinding. Wat kunnen ze niet allemaal kopen, voor die paar centen? Je hebt kinderen die heel opgewonden beginnen te wijzen naar het snoep en maar vragen stellen. ‘Wat kosten de ulevellen, juffrouw Kaatje? Hoeveel boterraampjes krijg ik voor twee centen?’ Maar er zijn ook kinderen die met grote droomogen rond kijken. Hun ogen zwerven van de toverballen, naar de duimdrop. Van de kaneelstokken naar de likkaakjes. Juffrouw Kaatje begrijpt die kinderen heel goed. Zo lang ze hun centjes nog op zak hebben, kunnen ze nog dromen van al het snoep dat er ligt. Het ene snoepje lijkt hen nog lekkerder dan het andere."
Ondertussen is er ook een handleiding bij het boek. Een handleiding die u helpt met de ouderen in gesprek te komen over de verhalen. Bij de gespreksvragen staan ook tips: bijpassende liedjes, een passende traktatie, de spreekwoorden die in de verhalen voorkomen. Voor wie het maximaal wil profiteren van het boek. De handleiding is momenteel alleen te koop bij de auteur van dit artikel.
Er is een droom uitgekomen, maar nu droom ik nog van een boek met gedichten, speciaal voor deze ouderen! Ze hebben er recht op, net zo goed als u en ik.
Reacties (5)
Dank voor alle reacties, complimenten en duimen.
Kun je misschien een klein stukje tekst bij wijze van voorbeeld laten zien? Zodat we enigszins een beeld krijgen van het soort verhaal dat goed geschikt is voor deze doelgroep?