Rekenen met tijd en datum in Excel heeft vele handige toepassingen. Je kunt bijvoorbeeld controleren of een deadline verstreken is, iemands leeftijd berekenen of een grafiek maken. Daarbij kan wel één en ander fout gaan. Waar moet je op letten bij deze berekeningen en wat kan er je zoal mee doen?

Excel is een spreadsheetprogramma van Microsoft. Het is zowel thuis als op het werk een handig hulpmiddel voor het maken van berekeningen, grafieken en tabellen. Onderstaande uitleg gaat uit van enige basiskennis, zoals formules maken en naar beneden kopiëren. De uitleg is gebaseerd op Excel 2007, maar werkt meestal ook voor andere versies.

Algemeen over functies

De argumenten in een functie worden gescheiden door een komma in de Engelse versie of een puntkomma in de Nederlandse versie. Bij verkeerd gebruik werkt de formule niet meer. Wil je controleren welk scheidingsteken jouw Excelversie gebruikt, dan kan je dit controleren tijdens het intypen van een functie. Zodra je =FUNCTIE() intypt (vul hier een bestaande functie in), komt er in beeld welke argumenten je moet invullen en welk scheidingsteken je moet gebruiken.

Juiste invoer datum en/of tijd

Wat het werken met tijd en datum voor velen lastig maakt, is de juiste invoer of weergave van de cel. Hierdoor wordt een tijd of datum niet altijd als zodanig herkend door Excel. Je kunt een tijd of datum als volgt invoeren:

	Nederlands	Engels
tijd	=TIJD(uur;minuut;seconde)	=TIME(hour, minute, second)
datum	=DATUM(dag; maand; jaar)	=DATE(year, month, day)
combinatie	=DATUM(dag; maand; jaar)+TIJD(uur;minuut;seconde)	=DATE(year, month, day)+TIME(hour, minute, second)

 

 

 

 

 

 

Enkele voorbeelden van invoeren die ook werken:

• Tijd:  uur:minuut:seconde of alleen uur:minuut (voor seconden wordt 0 aangenomen)
• Datum: 12-maart-2010 of alleen 12-maart (voor jaar wordt 1900 aangenomen); Engels: 12-march-2010 of 12-march
• Datum: 12/03/2010 of alleen 12/03 (voor jaar wordt 1900 aangenomen); Engels: 12-march-2010 of 12-march
• Datum+tijd: 01/01/2010  12:10:00. Wanneer je berekeningen uitvoert met gecombineerde datum+tijd en sommige cellen bevatten alleen een datum, dan wordt er 12 uur ’s nachts voor de tijd aangenomen.
• Er zijn vele andere manieren. Probeer wat uit en je merkt vanzelf of Excel het als tijd of datum herkent.

De manier van invoeren hangt ook van je computerinstellingen af (landinstelling). Zie laatste alinea.

Weergave tijd of datum

Een tijd of datum kan op verschillende manieren worden weergeven. De standaardweergave hangt af van je computerinstellingen (zie laatste alinea). Wil je de weergave aanpassen, selecteer dan de cel(len), klik de rechtermuisknop en kies Format Cells (opmaak cellen):

• Bij datum kan je een land kiezen en per land zijn verschillende weergaven mogelijk. Een weergave met uitgeschreven maanden (als maart, mrt, March of Mar) werkt handig, omdat je dan maanden en dagen niet kunt verwarren. (Bij English U.S. instellingen worden maand en dag andersom weergegeven.)
• Bij tijd kan je o.a. kiezen voor weergave met AM/PM of doortellen na 12 uur (13, 14...23). Ook kan je kiezen voor een datum+tijd combinatie. Is er geen datum ingevoerd, dan wordt standaard van 0 januari 1900 uitgegaan.
• Bij nummer kan je de numerieke waarde van de datum of tijd weergeven. Dit nummer is bij tijd een getal van 0 tot 1 (voor 0:00 tot 23:59 uur). Bij datum is dit het aantal dagen vanaf 0 januari 1900.

Functies

Hier volgen een aantal functies voor het rekenen met tijd en datum. De functies kunnen verwijzen naar een datum, een tijd of een combinatie van datum en tijd (zie 4e kolom). Je kunt de tijd en/of datum direct in de formule invullen (m.b.v. =TIME(...) of =DATE(...), maar je kunt ook naar een cel verwijzen (bijvoorbeeld A1), die een tijd of datum bevat.

 

Functie NL	Functie EN	Wat doet de functie?	Invullen voor x (in functie)
=VANDAAG()*	=TODAY()*	geeft de datum van vandaag	-
=NU()*	=NOW()*	geeft de datum en tijd op dit moment	-
=UUR(x)	=HOUR(x)	geeft het aantal uren van een tijd	tijd of combinatie
=MINUUT(x)	=MINUTE(x)	geeft het aantal minuten van een tijd	tijd of combinatie
=SECONDE(x)	=SECOND(x)	geeft het aantal seconden van een tijd	tijd of combinatie
=DAG(x)	=DAY(x)	geeft de dag uit een datum	datum of combinatie
=MAAND(x)	=MONTH(x)	geeft de maand uit een datum	datum of combinatie
=JAAR(x)	=YEAR(x)	geeft het jaar uit een datum	datum of combinatie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

* Met sneltoetsen, kan je de datum en tijd ook invoeren:

• datum: CTRL ;
• tijd: CTRL SHIFT ;
• datum + tijd: typ eerst CTRL ; en dan spatie en dan CTRL SHIFT ;

Er zijn nog talloze andere functies, waaronder tijdwaarde(timevalue) en datumwaarde (datevalue). Eenvoudiger is het om zelf de celeigenschappen aan te passen.

Rekenen met datum en tijd

Je kunt allerlei berekeningen uitvoeren met tijd en datum, bijvoorbeeld tijden en/of datums van elkaar aftrekken. Uitkomst is  het verschil in dagen tussen twee datums of het verschil in uren, minuten en seconden tussen twee tijden.
 

Aandachtspunten

• Let altijd op dat je celopmaak overeenkomt met de gewenste uitkomst. Bereken je een tijd, dan moet je celopmaak een tijd zijn; bereken je het aantal dagen of uren, dan moet je celopmaak een getal zijn. Dit kan je aanpassen door de cel(len) te selecteren, klik de rechtermuisknop en kies Format Cells (opmaak cellen).
• Zet de laatste datum of tijd voorop en trek daar de andere datum of tijd vanaf. Doe je dit niet, dan krijg je een negatief getal.
• Let bij het combineren van functies altijd op het juiste gebruik van haakjes.

 

Enkele voorbeelden van gecombineerde formules

 

	Formule NL	Formule EN	Wat doet het?
1	=JAAR(VANDAAG())	=YEAR(TODAY())	Geeft het huidige jaar
2	=VANDAAG()-CEL	=TODAY()-CELL	Berekent het verschil in aantal dagen tussen een bepaalde datum (CEL) en nu.
3	=JAAR(VANDAAG())-JAAR(CEL)	=YEAR(TODAY())-YEAR(CELL)	Berekent het aantal jaren tussen een bepaalde datum (CEL) en nu.
4	=UUR(CEL)*60+MINUUT(CEL) +SECONDE(CEL)/60	=HOUR(CELL)*60+MINUTE(CELL) +SECOND(CELL)/60	Berekent het aantal minuten.

* Waar CEL staat, vul je een cel in, bijvoorbeeld A1. Tijdens het typen, kan je ook een cel selecteren met de muis.

Met formule 2 kan je je leeftijd in dagen berekenen (vul je geboortedatum in). Met formule 3 kan je berekenen hoe oud je dit jaar wordt (vul je geboortedatum in). In formule 4 krijg je het aantal bereken je het aantal minuten van een tijd, waarbij de decimalen niet het aantal seconden weergeven. (0.50 staat voor een halve minuut oftewel 30 seconden en dus niet voor 50 seconden)

Computerinstellingen

De standaardweergave van tijd en datum en de manier waarop je datum en tijd in moet voeren, hangen ook af van je computer instellingen af. Deze kan je als volgt aanpassen:

Voor Windows XP

• Klik in de taakbalk op start
• Klik op instellingen / settings
• Klik op configuratiescherm / control panel
• Selecteer landinstellingen / regional and language options
• Klik op het tabblad datum
• Kies bij korte datumweergave de gewenste datumweergave

Voor Windows Vista of Windows 7

• Klik in de taakbalk op start
• Klik op instellingen
• Klik op configuratiescherm
• Selecteer landinstellingen / regional and language options
• Klik op het tabblad datum
• Kies bij korte datumweergave de gewenste datumweergave

Bronvermelding

• help-functie in Excel 2007
• http://www.femda.com/text.aspx?A=mp0546738642