Wat is een eenmanszaak, een VOF, een BV of een NV? Voordelen, nadelen en uitleg over Nederlandse rechtsvormen.

Wie een bedrijf of organisatie gaat starten, dient zichzelf de vraag te stellen wat de rechtsvorm dient te worden. Wordt het gewoon een eenmanszaak? Of een VOF misschien? Een artikel over de verschillende rechtsvormen.



Wat is een rechtsvorm?
Eerst maar eens tekst en uitleg geven over wat de term rechtsvorm nu eigenlijk precies inhoudt. De rechtsvorm van een bedrijf of organisatie is de juridische vorm waarin deze is gegoten. Het toekennen van een bepaalde rechtsvorm brengt belangrijke gevolgen met zich mee, omdat er aan iedere rechtsvorm andere verplichtingen zitten ten aanzien van fiscale en financiële zaken. Mensen die dus een bedrijf op willen gaan richten, dienen goed na te denken over de voor hen meest toepasselijke rechtsvorm. Doen ze dat niet, dan kan hen dat een hoop onnodig geld gaan kosten. Er zijn in Nederland veel verschillende rechtsvormen, waarvan ik de meest bekende (eenmanszaak, VOF, BV en NV) in dit artikel nader toe zal lichten.

Eenmanszaak
Dit is een rechtsvorm waarbij slechts één persoon de volledige en rechtstreekse verantwoordelijkheid draagt voor de onderneming. De eenmanszaak heeft geen rechtspersoonlijkheid (een juridische constructie waarbij een abstracte entiteit of organisatie op kan treden als natuurlijk persoon voor de behartiging van rechten en plichten). In plaats daarvan is het een economische activiteit van de natuurlijke persoon die de onderneming drijft. In de boekhouding van een eenmanszaak worden de bezittingen en schulden van het bedrijf vaak gescheiden gehouden van die van de eigenaar privé. Voor de inkomstenbelasting is het van belang of een bankrekening van de zaak is of privé: immers, de rente die men krijgt op een bankrekening van de zaak draagt bij aan de winst, hetgeen niet het geval is bij een privé-bankrekening.

Voordelen eenmanszaak
-Kosten voor de oprichting zijn klein;
-Formaliteiten bij het oprichten zijn beperkt;
-Ondernemer heeft als enige eigenaar de volledige macht over de besluitvorming;
-Een eenmanszaak is flexibel en kan zich aanpassen aan gewijzigde omstandigheden;
-Alle winst is voor de eigenaar.

Nadelen eenmanszaak
-Eenmanszaken hebben slechts een beperkt vermogen;
-Ziekte dan wel overlijden van de eigenaar kunnen gemakkelijk de ondergang van de onderneming betekenen,
-Eenmanszaken dienen een hogere winstbelasting af te dragen ten opzichte van vennootschappen;
-Eigenaar is ongelimiteerd aansprakelijk.

Vennootschap Onder Firma (VOF)
Deze rechtsvorm kent men zowel in Nederland als in België. Het is een eenvoudige manier voor 2 of meer personen om samen een onderneming op te kunnen richten. In feite betekent het de vennoten (deelnemers) onder een gezamenlijke naam of firma optreden. Zodoende is de kans groot bij bedrijven met namen als ‘de Gebroeders Jansen‘ of ‘Pieters & de Boer‘ dat ze de VOF als rechtsvorm hebben. De vennoten van de VOF kunnen enerzijds beslissingen voor elkaar nemen, maar zijn anderzijds ook aansprakelijk voor elkaars bestuur. Er is dus geen sprake van beperkte aansprakelijkheid. Een groot verschil tussen de Nederlandse en de Belgische variant van de VOF, is dat de Belgische VOF rechtspersoonlijkheid heeft.

Voordelen VOF
-Lage winstbelasting;
-Grotere mogelijkheden om kapitaal aan te trekken vergeleken met een eenmanszaak;
-Nog steeds weinig formaliteiten en kosten bij de oprichting;
-Verliezen komen niet voor de rekening van slechts één persoon…

Nadelen VOF
-…maar datzelfde geldt voor de winsten;
-Vennoten dienen een gezamenlijk beleid te voeren. De besluitvorming wordt niet door slechts één persoon behartigd, waardoor besluiten niet zo snel genomen kunnen worden als bij een eenmanszaak;
-Als vennoot ben je afhankelijk van de privé-situatie van de andere vennoten;
-En dat terwijl alle vennoten zowel privé als hoofdelijk aansprakelijk zijn.



Besloten Vennootschap (BV)
De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, kortgezegd besloten vennootschap (in Nederland afgekort tot BV, Belgische equivalent bekend als bvba) is een rechtspersoon waarvan het maatschappelijk kapitaal verdeeld is in aandelen die niet vrij overdraagbaar zijn (vandaar ‘besloten‘ vennootschap). In plaats daarvan staan de aandelen geregistreerd in het bij een BV verplichte register van aandeelhouders op naam van de eigenaren. Dit in tegenstelling tot een NV, waarvan de aandelen in principe wél vrij overdraagbaar zijn (hier kom ik later in dit artikel nog op terug). Dit gebeurt bijvoorbeeld op de effectenbeurs. Verder is de BV een rechtsvorm waarvoor een serieuze hoeveelheid startkapitaal voor nodig is: er is een wettelijk vastgesteld bedrag van minstens 18.000 euro nodig om een BV op te kunnen richten. Overigens kan dit bedrag geheel of gedeeltelijk in natura worden betaald.

Voordelen BV
-Prima mogelijkheden om kapitaal aan te trekken;
-Lage winstbelasting;
-Aandeelhouders zijn -nadat aan alle oprichtingseisen is voldaan- alleen nog aansprakelijk tot het bedrag waarvoor ze hebben deelgenomen aan de BV;
-Commercieel voordeel. Een BV heeft meer uitstraling dan een eenmanszaak of een VOF;
-Bedrijf is minder kwetsbaar voor ziekte of overlijden van één van de eigenaren.

Nadelen BV
-Oprichting van een BV gaat gepaard met veel bureaucratie;
-Men is verplicht om jaarlijks jaarverslagen op te stellen en te deponeren bij de Kamer van Koophandel;
-Er is dus een wettelijk vastgelegd minimum startkapitaal van 18.000 euro nodig, dat ervoor zorgt dat het eerste jaar van het bestaan van een BV vaak lastig is vanuit financieel oogpunt;
-In nog grotere mate dan bij een VOF is het bestuur niet langer in handen van één persoon.



Naamloos Vennootschap (NV)
Een naamloos vennootschap oftewel een NV is een rechtspersoon waarvan het maatschappelijk kapitaal verdeeld is in aandelen die -in tegenstelling tot een BV- in principe vrij overdraagbaar zijn. De naamloze vennootschap wordt dankt haar naam aan het feit dat er bij een NV geen verplichting bestaat tot het houden van een register van aandeelhouders. Men zou kunnen stellen dat de vennoten buiten beeld blijven en praktisch anoniem zijn. De NV is de meest geschikte vennootschap om een grootschalig aandeelhouderschap uit de grond te stampen van vennoten die elkaar niet hoeven te kennen. Oftewel: de grootste bedrijven zijn vaak NV’s. Te denken valt daarbij aan bedrijven als Philips en Unilever. Er is -net als bij een BV- een wettelijk minimum startkapitaal vastgelegd. Dat is in het geval van een NV alleen een stuk hoger: maar liefst 45.000 euro dient er te worden ingelegd om een NV op te kunnen richten. Zoals ik al eerder aangaf mag dit bedrag geheel of ten dele in natura worden voldaan. Vaak beginnen bedrijven niet als NV vanwege de omvangrijke investeringskosten.

Voordelen NV
-Deze rechtsvorm heeft de grootste mogelijkheden om kapitaal aan te trekken;
-Lage winstbelasting;
-Hoge mate van juridische protectie omdat men slechts beperkt aansprakelijk is;
-Prestigieuze uitstraling (commercieel voordeel).

Nadelen NV
-Zeer veel bureaucratie bij de oprichting;
-Er is dus een minimum startkapitaal van 45.000 euro vereist;
-Net als bij een BV is men verplicht om jaarlijks jaarverslagen op te stellen en te deponeren bij de Kamer van Koophandel;
-Gecompliceerde organisatiestructuur.



Tot slot
Ik hoop middels deze beknopte uitleg een beetje licht te hebben kunnen werpen op de bekendste rechtsvormen van Nederland, en dat ik startende ondernemers in ieder geval tot op zekere hoogte de weg heb kunnen wijzen als het gaat om de te kiezen rechtsvorm. Wellicht ten overvloede wil ik benadrukken dat er natuurlijk nog vele andere voor- en nadelen aan de in dit artikel behandelde rechtsvormen zitten. Ik adviseer om de Kamer van Koophandel te raadplegen voor een persoonlijk en gedetailleerd advies. Tot slot wens ik iedereen die een bedrijf op wil gaan richten veel succes!

LET OP: aan dit artikel kunnen geen rechten worden ontleend.