De Belgische staatsstructuur: een eerste kennismaking.

België is verdeeld in tien provincies, drie Gemeenschappen en drie Gewesten.
Elk van deze Gemeenschappen en Gewesten heeft zijn eigen regering, met daar bovenop een federale (vroeger: nationale) regering, die de zaken van overkoepelend belang behartigt.

Hoe is dit nu zo gekomen ?

Van bij het ontstaan van België in 1830 werd het land, zoals elk ander, bestuurd door een nationale regering. Deze regering bestaat en bestuurt nog steeds, ze veranderde ondertussen wel haar naam in “federale regering”
België is echter, los van zijn officiële en bestuurlijke eenheid, nooit een échte eenheid geweest.

Het land is immers een samenraapsel van drie taalgroepen, ieder met zijn eigen cultuur en gebruiken.
Daarom vond men het op een bepaald ogenblik nuttig het land op te delen in cultuurgebonden-stukjes. Dat werden respectievelijk de Nederlandstalige, de Franstalige en de Duitse Gemeenschap.
Los van culturele verschillen kent België ook een economische verscheidenheid, een verschil in handel, nijverheid en tewerkstelling. Deze verschillen leidden tot een opdeling in een Vlaams, een Waals en een Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Wie bestuurt wat ? 

De federale regering

De federale regering bestuurt heel het land. Haar wetten en regels zijn wetten en spelregels voor alle Belgen.
Ze is verantwoordelijk voor het monetair beleid (opstellen van de begroting, belastingen, leningen, etc, justitie, de sociale zekerheid (werkloosheid, ziekte, invaliditeit), het veiligheidsbeleid (rampenplannen, civiele bescherming, ordehandhaving) en defensie (leger).
Om dit alles praktisch te kunnen doen heeft ze zichzelf verdeeld in een aantal onderdelen waaronder de wetgevende en de uitvoerende macht de meest bekende zijn.

Wetgevende macht

De wetgevende macht wordt gevormd door de Koning en het Parlement.
Het Parlement op zijn beurt bestaat uit de kamer (van volksvertegenwoordigers) en de senaat.
De kamer= wordt bevolkt door 150 volksvertegenwoordigers die allemaal rechtstreeks door de bevolking werden verkozen.
In de senaat vindt men 71 senatoren terug.

Uitvoerende macht

Naast de wetgevende staat de uitvoerende macht, gevormd door 15 ministers die rechtstreeks door de Koning worden gekozen. Zij hebben allemaal hun eigen, goed omschreven, verantwoordelijkheid. Om de ministers te helpen bij sommige zeer specifieke problemen kan de Koning ook nog staatssecretarissen aanduiden. Dit zijn meestal mensen die zelf veel ervaring hebben op een bepaald terrein of met een bepaald probleem, ze blijven steeds toegevoegd aan hun minister.   

Gemeenschappen en Gewesten

De gemeenschappen zijn bevoegd voor cultuur, onderwijs, radio en TV, toerisme, jeugdbeleid, gezondheid en welzijn, mindervaliden en bejaarden, elk voor hun eigen stukje België en, in sommige gevallen, voor inwoners uit een ander stukje die de taal van de gemeenschap spreken.

Ook de Gewesten hebben hun eigen grondgebied en bevoegdheden. Omdat deze bevoegdheden niet gaan over zaken die, in tegenstelling tot deze van de Gemeenschappen, niet afhankelijk zijn van een bepaalde cultuur. Hun werkingsgebied werd niet aan een taal- maar wel aan een economische grens gekoppeld. Zij zijn bevoegd voor ruimtelijke ordening (bestemmingsplannen), bescherming leefmilieu en waterbeleid (o.a. waterzuivering), landinrichting en natuurbehoud (o.a. het beheer van bossen), huisvestingsbeleid (sociale woningen) landbouwbeleid (toekennen Europese subsidies)
energiebeleid (o.a. distributie van elektriciteit), tewerkstellingsbeleid (o.a. VDAB), openbare werken en vervoer (het aanleggen van wegen), economisch beleid (regels voor subsidiëring), financiering van en toezicht op de gemeenten en provincies

Vlaamse gemeenschap & gewest

Aan Vlaamse zijde liggen de zaken nog relatief eenvoudig. Aangezien de grenzen van gemeenschap en gewest hier in zeer grote mate samenvallen, hebben wij maar 1 regering, die bestaat uit 118 rechtstreeks verkozen leden en 6 nederlandstalige leden uit de Raad van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Die laatsten werden opgenomen omdat de Vlaamse regering in haar hoedanigheid van Gemeenschap, ook de nederlandstalige zaken in het Brusselse gebied behartigt. Wanneer de besprekingen of stemmingen echter gaan over zaken die werden toevertrouwd aan het Gewest, dan stemmen deze laatste zes niet mee.

De Vlaamse Gemeenschap is bevoegd voor het nederlandstalige gebied binnen België (West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant). Daarnaast heeft de Vlaamse Gemeenschap ook een eigen betekenis voor de nederlandstalige inwoners uit de negentien Brusselse gemeenten.

Het Vlaamse Gewest omvat West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant.

Waalse gewest

Het Waalse Gewest omvat alle franstalige provincies (inclusief het grondgebied van de Duitstalige Gemeenschap)
De Waalse Gewestraad telt 75 rechtstreeks verkozen leden.

 

 

Brusselse Hoofdstedelijke Gewest

De negentien Brusselse gemeenten, die bij de gemeenschapsvorming verdeeld werden, vormen hier samen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
De Brusselse Hoofdstedelijke Raad is samengesteld met 75 rechtsreeks verkozenen.      

Franstalige gemeenschap

De Franstalige Gemeenschap bevoegd voor het Franstalige gebied binnen België (Henegouwen, Waals-Brabant, Luxemburg, Namen en het grootste stuk van de provincie Luik). De Franstalige Gemeenschap heeft zijn betekenis voor de franstalige inwoners uit de negentien Brusselse gemeenten.

De Franse Gemeenschapsraad wordt gevormd door de 75 leden van de Gewestraad en 19 afgevaardigden uit de Brusselse Hoofdstedelijke Raad.
Die laatsten werden opgenomen omdat de Gemeenschapsraad ook de Franstalige zaken in het Brusselse gebied behartigt.

 

Duitstalige gemeenschap

De Duitstalige gemeenschap omvat de Duitstalige gemeenten in de provincie Luik.
De Duitstalige Gemeenschapsraad bestaat uit 25 rechtstreeks verkozen leden

.

En nu?

De hervormingen die bovenstaande situatie als resultaat hadden waar van bij het begin bedoeld als ‘tijdelijk’, als een ‘stap naar meer’. Hoe dit “meer” er uiteindelijk zal uitzien kan of durft niemand meer te voorspellen.
De huidige situatie verklaart alleszins de moeilijke regeringsvorming(en?) waarbij over elke bevoegdheid en uitzondering akkoorden moesten worden bereikt. 

 

Meer reacties weergeven