Er is niet zoveel bekend over het verlies van libido bij de ouder wordende man. Natuurlijk zijn er veel middelen tegen erectiestoornissen, maar hoe zit het met het libido? Ook mannen kennen een overgang: de andropauze of penopauze. Deze verloopt echter veel geleidelijker dan de menopauze bij de vrouw, waardoor mannen zich niet altijd bewust zijn dat hun klachten kunnen voortkomen uit hun overgang.

Andropauze of penopauze
Op de leeftijd tussen de 45 en 55 jaar voltrekken zich ook bij mannen hormonale veranderingen die lijken op die bij vrouwen in de menopauze. De andropauze of penopauze wordt in het Engels ook wel het ADAM syndroom genoemd (Androgen Decline in Aging Man). De andropauze veroorzaakt een vermindering van testosteron en mogelijk een verhoging van oestradiol. Testosteron is van groot belang voor het libido bij mannen (en waarschijnlijk ook bij vrouwen). Bij mannen begint het testosteronniveau al na het 30e jaar geleidelijk af te nemen. De andropauze was lange tijd omstreden, vooral omdat bij vrouwen in de menopauze in relatief korte tijd een duidelijke vermindering van oestrogeen te zien is (gemiddeld 50%), terwijl bij mannen de afname van testosteron geleidelijk plaatsvindt tussen ongeveer het 30e en 70e jaar.

Symptomen andropauze
- Verminderd libido of seksuele drang
- Erectieproblemen of impotentie
- Depressiviteit
- Vermoeidheid
- Prostaatproblemen
- Emotionele, psyche en gedragveranderingen
- Verminderde spiermassa en spierkracht
- Botontkalking

Testosteron
Tijdens de andropauze daalt het testosteronniveau en kan het oestrogeengehalte bij mannen toenemen. De rol van oestrogenen in het mannelijk lichaam is door onderzoekers jarenlang genegeerd, evenals de belangrijke rol van testosteron bij vrouwen. De verhouding tussen testosteron en oestrogeen verandert sterk naar mate een man ouder wordt. Bij jonge mannen is deze verhouding ongeveer 50 : 1.
Tegen het 50e levensjaar is dit 20 : 1 en soms zelfs 8 : 1. De geleidelijke afname van het testosteron is hiervoor slechts in beperkte mate voor verantwoordelijk; het is vooral de toename van oestrogeen die voor deze veranderende ratio verantwoordelijk is. Deze veranderende verhouding tussen testosteron en oestrogeen is de sleutel tot het begrijpen van de andropauze.

Oestrogeen
Het is bekend dat oestrogeen bij mannen het klonteren van bloedplaatjes stimuleert, evenals het vernauwen van de bloedvaten. Wat veroorzaakt de toename van oestrogeen bij de man?

- Leeftijdsgerelateerde verhoging van aromatase (het enzym dat testosteron en androstenedione omzet in estradiol)
- Verandering in leverfunctie
- Zink tekort
- Overgewicht
- Alcoholmisbruik
- Insuline resistentie
- Xeno-oestrogenen uit milieu (stoffen in het milieu ,meestal afkomstig uit de petrochemische industrie, die een zeer verhogende oestrogeen-achtige werking hebben. Ze worden gezien als zéér toxisch en hebben een grote invloed op de hormoonbalans)

SHBG
Met het ouder worden neemt de productie van SHBG (Sex Hormone Bindend Globuline) toe; waarschijnlijk door de aangegeven veranderingen in de hormoonratio. SHBG is een eiwit (globuline) dat door de lever wordt geproduceerd en in staat is om testosteron en oestradiol sterk aan zich te binden. SHBG transporteert vervolgens deze hormonen in een inactieve vorm via het bloed door het lichaam. In de aan SHBG gebonden vorm zijn de hormonen niet werkzaam, alleen het “vrije” testosteron kan werkzaamheid op de weefsels uitoefenen. In een gezonde situatie bestaat zo’n 2 tot 3 procent van het totale testosteron uit dit vrije testosteron. Het is bekend dat een verhoging van oestrogenen tot een verhoogde productie van SHBG leidt en dat een verhoging van testosteron tot een verminderde productie van SHBG leidt. Dit laatste is wenselijk. Het ‘vrije testosteron’ daalt weliswaar na het 30e levensjaar met gemiddeld 1 procent, maar in de leeftijdsklasse van mannen tussen de 60 en 80 jaar zit pas 20 procent aan de lage kant. Mannen die gezond eten en blijven sporten kunnen dit geleidelijke proces in hoge mate tegenhouden en vitaal blijven.

Hoe kun je de klachten van de andropauze verminderen?

1. Verhoging testosteron
De afname van testosteron kun je verminderen door gezond te leven. Mocht dit niet helpen, grijp dan pas naar de kunstmatige middelen om je testosteron op peil te houden.

2. Voorkom overgewicht
Overgewicht veroorzaakt de toename van oestrogenen, o.a. door het enzym aromatase dat in vet testosteron omzet naar oestrogenen. Overgewicht wordt op alle leeftijden geassocieerd met een laag testosteron niveau.

3. Een gezonde leverfunctie
Een belangrijke rol in de hormoonstofwisseling wordt gespeeld door het z.g.n. P 450 systeem. Dit bevindt zich voor een groot gedeelte in de lever en is betrokken bij het ontgiften van o.a. hormonen, chemicaliën, medicijnen en metabolische afvalproducten. Ook speelt de lever een rol bij het voorkomen van een verhoging van o.a. hormonen zoals SHBG.

4.Voldoende zink
Zink verlaagt het niveau van het enzym aromatase waardoor een gunstigere testosteron-oestrogeen ratio ontstaat. Zink is ook nodig voor een goede functie van de hypofyse. Deze is verantwoordelijk voor de afgifte van hormonale signalen aan de testikels zodat deze de testosteronproductie kunnen stimuleren. Zink is dus belangrijk voor testosteron, maar testosteron is ook belangrijk voor zink omdat het er voor zorgt dat voldoende zink in de weefsels wordt vastgehouden.

5. Regulering bloedsuiker
Insulineresistentie is niet alleen verantwoordelijk voor overgewicht maar heeft ook een negatief effect op de verschillende hormonen. Een gezond dieet met weinig verkeerde vetten en minder suiker kan hierbij helpen.

6. Matig gebruik van alcohol
Alcoholgebruik geeft een dramatische verhoging van oestrogenen. Alcohol gaat de werking van het P450 ontgiftingssysteem tegen en verlaagt het zink niveau. Shakespeare schreef het al: “Alcohol increases the desire but decreases the performance”.

Libido
Mannen kunnen in de andropauze dus te maken krijgen met libidoverlies en erectiestoornissen. Dat de afname van het libido te maken kan hebben met een afname van testosteron is duidelijk. Een gezonde levenswijze kan helpen om de ergste klachten te verminderen. Mocht dit niet helpen, dan is het tijd voor een gesprek met de huisarts of specialist. Hoe de ouder wordende man het verlies van libido en potentie ervaart....daar is nog veel minder over bekend. Mannen praten niet graag over dit taboe, omdat potentie vaak wordt geassocieerd met mannelijkheid. Voor vrouwen geldt ook dat ze het erg moeilijk hebben met het verlies van hun vruchtbaarheid. Vrouwen zijn echter veel meer in staat om met lotgenoten hun ervaringen te delen, wat het probleem minder beladen maakt en meer mogelijkheden biedt om de klachten op de juiste manier te hanteren. Meer over de andropauze kun je lezen op http://50plusje.blogspot.com/