Wat is een kaakcyste? Hoe ontstaat zoiets? Hoe worden deze cysten ontdekt en behandeld?

Wat is een cyste?

Een cyste is een niet-fysiologische holte die met vocht of brij gevuld is.

Kaakcyste

De kaakcystes hebben een wand van epitheel (bedekkend weefsel), terwijl dit met de cystes ergens anders in het lichaam niet zo hoeft te zijn.

Hoe ontstaat een kaakcyste?

In de embryonale periode gaan de kaken zich ontwikkelen en epitheel wordt betrokken bij het aanleg van verschillende organen, ingesloten in het kaakbot. Voor de vorming van kaakcystes moet epitheel geactiveerd worden en beginnen te groeien. Hoe dat precies gebeurt is nog niet helemaal duidelijk.

Hoe verloopt de ontwikkeling van een cyste?

Als er zich een cyste ontwikkeld gaat deze langzaam groeien. De cyste drukt dan op het kaakbot en tanden en/of kiezen. Het kaakbot wordt steeds dunner en indien de cyste niet behandeld wordt, breekt de cyste door als een botharde zwelling. Een cyste kun je met een ballon,die steeds groter wordt, vergelijken. Zo wordt het kaakbot weggeduwt (lees kaakbot verdwijnt!) en de tanden/kiezen naast de cyste worden uit het bot gedrukt. Naar mate de cyste groter wordt, kunnen de tanden/kiezen abnormaal gaan staan. Als de cyste door het bot heen breekt, blijft de zwelling onder mucosa (bedekkend weefsel in de mond) doorgroeien.

Hoe wordt een cyste ontdekt?

Een kaakcyste kun je met behulp van een röntgenfoto diagnosticeren. Meestal is er dan een duidelijke zwarting ter plaatse van een cyste.
Meestal geeft de cyste weinig klachten en daarom wordt het pas ontdekt als de cyste ontstoken raakt.

Soorten cysten

De cystes kunnen in twee categorieën verdeeld worden: dentogene cyste (verbonden met tand of kies) en non-odontogene cysten ( cystes die niet verbonden zijn met tand of kies)

Eruptiecyste

Deze cyste zit rondom de tand of kies dat aan het doorbreken is. Op deze plaats is dan een blauwe plek te zien. De doorbraak van het element verloopt wat trager, maar de behandeling is niet nodig. Gaat van zelf over.

Folliculaire cyste

Deze cyste bevindt zich rondom een element dat nog in de kaak ligt. Vaak is de tand of kies zo gelegen dat het niet kan doorbreken. De therapie bestaat uit het verwijderen van cyste samen met de tand of kies.

Radiculaire cyste

Dit is een ontstekingscyste. De oorzaak is bijna altijd de dood van de zenuw binnen de tand of kies. Een ontsteking vormt zich rondom de wortel. Indien er zich epitheel rondom de ontsteking vormt, kan het gaan uitgroeien tot een cyste. De therapie bestaat uit het verwijderen van cyste. Als de tand of kies behouden kan worden, dan wordt het ook geprobeerd.

Keratocyste

Dit zijn de cysten waarbij de wand van de cyste verhoord is. Het is een agressief groeiende cyste. Deze cyste kan zich enorm uitbreiden. De therapie bestaat uit verwijdering, dat redelijk moeilijk verloopt. De keratocyste heeft een hele dunne wand en breekt makkelijk uiteen. Zo blijven er bijna altijd wat restjes achter. Daarom komt keratocyste redelijk vaak terug (ca 20-60%)

Non-odontogene cysten

Er komen in het mond-kaakstelsel ook cysten voor die geen relatie hebben met tanden of kiezen. Tijdens de ontwikkeling van een embryo kunnen er epitheel deeltjes worden ingesloten die in een latere fase een cyste kunnen veroorzaken.

    
Therapie van cysten in het algemeen    

Over het algemeen kunnen de cysten door de kaakchirurg goed verwijderd worden. In enkele gevallen (vooral keratocyste) komen ze weer terug. Vaak kunnen de tanden en kiezen, die in de buurt van een cyste zitten, behouden worden.
Deze ingreep gebeurt over het algemeen onder algemene anestesie.

Lees ook:

Ziektes en afwijkingen: Algemene mondafwijkingen.

 Ziektes en afwijkingen: Wat is xerostomie?

Ziektes en afwijkingen: Wat is schizis?