Public

De Zonnekoning

Aicha1968 > Geschiedenis

Lodewijk XIV werd geboren op het moment dat Frankrijk de rol van Spanje als grootmacht overnam. Deze geërfde macht steunde hem bij zijn streven om de grootste en meest bewonderde koning van zijn tijd te worden. Hij was gek op ballet en heeft de rol van de zon gespeeld in een ballet van Jean-Baptiste Lully.51829d200f7d652c26413e2c8f9843df_medium.    Vanaf dat moment koos hij de zon als zijn symbool. Hij besteeg de troon in 1643 op 4 jarige leeftijd, slechts enkele dagen voor het Franse leger de ooit onoverwinnelijke Spanjaarden bij Rocroi versloeg. In 1648 eindigde de Dertigjarige Oorlog grotendeels in het voordeel van Frankrijk, maar de oorlog met Spanje ging verder.                                                                  

De staat, dat ben ik

Tussen 1648 en 1653 deed een reeks burgeroorlogen (de Fronde –dit was een opstand ) Frankrijk opschrikken. In deze onrustige periode was Lodewijk vaak overgeleverd aan de genade van de adellijke groeperingen, een ervaring die hem deed besluiten om de enig ware heerser te worden. ‘De staat? Ik ben de staat’, zou hij later zeggen.

Lodewijks premier, kardinaal Mazarin, zegevierde  over de Fronde en leidde Frankrijk ook in de oorlog tegen Spanje naar de overwinning. Mazarin stierf in 1661 en Lodewijk, nu 22, zocht voor hem geen opvolger. Hij werd zelf premier en nam voortaan alle beslissingen zelf over de buitenlandse politiek. Ook stond hij aan het hoofd van een bloeiperiode in de kunst en literatuur, waarvan veel was gericht op het verheerlijken van Lodewijk als oppermachtige, goddelijke Zonnekoning

9399ed2f1cedafa02ef2cb0206c61d83_medium.

Een van Lodewijks positieve dingen die zijn tijdgenoten het meest imponeerden was het bouwen van een groot paleis te Versailles, waar de hele hofhouding woonde. Lodewijk regeerde hier in veel pracht  en praal om zijn grootsheid te benadrukken. Versailles had echter ook een politieke functie. Het stond ver buiten Parijs, waardoor de Parijse burgers nooit meer in staat zouden zijn de monarchie te bedreigen, zoals tijdens de Fronde.  Door vooraanstaande edellieden naar het hof te lokken en hen aan te moedigen in hun strijd om aandacht en steun, kon Lodewijk controle uitoefenen en hen afhouden van politieke ambities.

Lodewijks oorlogen

Hoewel Lodewijk de teugels stevig in handen hield, koos hij wel bekwame ministers uit. Jean-Baptiste Colbert gaf het Koninklijke huishoudboekje een gezonde basis en stimuleerde de vestiging van nieuwe bedrijven, steunde de koloniale handel en begon Frankrijk uit te rusten met een hele goede vloot.

Colberts werk versterkte Lodewijks militaire avonturen, maar wist niet, op lange termijn,  de enorme kosten te dekken. Ook hier werd Lodewijk goed bijgestaan, door de uitstekende minister van Oorlog Louvois en briljante generaals.

Veel van Lodewijks oorlogen waren gebaseerd op juridische vorderingen en werden gesteund door het Franse leger. De Devolutieoorlog (1667-168) kwam voort uit Konings aanspraken op de Spaanse Nederlanden, gevoerd in naam van zijn Spaanse vrouw (Maria Theresia).  

                                                                                                 ece170a56078541ebbd11523dee53260_medium.LodewijkXIV (in het rood) begroet Filips IV van Spanje en zijn dochter Maria Theresa met wie hij trouwde

De Triple Alliantie van Engeland, de Nederlanden en Zweden beperkte zijn succes, maar hij kreeg toch Lille, Kortrijk en andere belangrijke grenssteden in handen.

In 1672 nam Lodewijk wraak op de Nederlanden door  de andere leden van de Triple Alliantie om te kopen. Andere machten kozen de zijde van de Nederlanders en toen er in 1678 opnieuw vrede werd gesloten leden de Spanjaarden het meest. Frankrijk verkreeg Franche-Comte aan de oostgrens en nog meer grondgebied in de Nederlanden. Vervolgens richtte Lodewijk zijn aandacht op Duitsland, zette Franse rechtbanken op om zijn aanspraken te behandelen en voerde hun vonnissen uit, die hem, zoals verwacht, in de kaart speelden. Op deze wijze werden Straatsburg, Metz en vele andere grenssteden bij Frankrijk ingelijfd.

Het hoogtepunt

Na een volgende campagne in de Spaanse Nederlanden bereikte Lodewijk het hoogtepunt van zijn macht en voerde een succesvolle, agressieve politiek, waar de andere Europese staten geen verweer tegen leken te hebben. Hierdoor werden zij uit angst voor Frankrijk naar elkaar toe gedreven en Lodewijks religieuze beleid verhardde de houding van de protestante machthebbers.

Mogelijk onder invloed van zijn tweede echtgenote Madam de Maintenon vervolgde hij eerst de hugenoten (Franse protestanten) en verklaarde later het Edict van Nantes (uit 1598) ongeldig, waarin hun tolerantie was toegezegd.

122ce956be84220e95b77fe6c3818f6b_medium. 3dc14167ced0a8b125b1aeb9fae52b42_medium.

Velen moesten zich bekeren tot het katholieke geloof, maar nog grotere aantallen verlieten het land. Aangezien de hugenoten harde werkers waren, was het economisch verlies voor Frankrijk aanzienlijk.

In 1688 vielen Lodewijks troepen de Palts in Duitsland binnen, maar er ontstond een Europees bondgenootschap om de Franse druk te dimmen. In de oorlog van de Grote Alliantie (1689-1697) bewees het Franse leger zijn kunnen maar de strijd bracht geen uitsluitsel en Frankrijk leed zwaar verlies.

Binnen vier jaar zou een nog pijnlijker conflict volgen.  Door de dood van de kinderloze Spaanse koning Karel II, waren de Oostenrijkse Habsburgers en de Bourbons (Lodewijks dynastie) degene die het meest aansprak hadden als troonopvolgers. Lodewijk besloot het Spaanse erfgoed in naam van zijn kleinzoon Filips van Anjou te accepteren.

4276d1f6f0f7a8e3a70a80e2bd8990fb_medium.

Dit bracht een nieuwe Europese coalitie tot stand en veroorzaakte de Spaanse Successieoorlog (1701-1714).  Ditmaal leed Frankrijk grote verliezen en werd bijna onder de voet gelopen. Uiteindelijk leidde geallieerde verdeeldheid tot verdragen waarbij Filips koning van Spanje werd, hoewel de Europese bezittingen naar de Oostenrijkse Habsburgers gingen. De prijs was hoog, omdat de oorlog Frankrijk sterk verzwakte.  De Zonnekoning stierf op 76 jarige leeftijd in 1715. Hij werd opgevolgd door zijn achterkleinzoon, Lodewijk XV. 

 

a2112da9591a9187ea2f960da129c9ae_medium.

20/06/2015 23:10

Reacties (22) 

Voordat je kunt reageren moet je aangemeld zijn. Login of maak een gratis account aan.
1
21/06/2015 15:03
Wat fijn om weer dat stukje geschiedenis te lezen!
heel interessant artikel!
1
21/06/2015 23:10
Ook ik leerde weer wat bij. Net als Lucifall wist ik dus ook niet dat hij aan ballet deed en daardoor zijn naam de Zonnekoning te danken had.
1
22/06/2015 13:26
dat wist ik dus ook niet :-)
1
21/06/2015 11:14
Boeiend.
21/06/2015 23:09
Dank je Karazmin.
21/06/2015 10:16
Mooi artikel en weer wat geleerd :-)
(Nooit geweten waar zijn naam vandaan kwam; nam aan dat de man zichzelf zo hoog had zitten dat hij zich personificeerde met de zon,,
1
21/06/2015 23:09
Nou hij had zichzelf wel erg hoog zitten hoor. Alleen zijn paleis in Versailles al, was een uiting van zijn hoogmoed. Maar inderdaad ik wist niet dat hij aan ballet deed. Het schijnt zelf zo te zijn dat ballet juist door Lodewijk bekend en geliefd is gemaakt bij de mensen.
1
21/06/2015 08:47
Prima artikel.
1
21/06/2015 23:11
Dank je Candice.
2
21/06/2015 08:28
Boeiend, dus ik kan concluderen dat het deze koning was die van mijn vaders familie vluchtelingen en asielzoekers in Nederland maakte.
21/06/2015 23:17
Waarschijnlijk had zijn vrouw Madame de Maintenon hem beïnvloed wat de hugenoten betreft, dit is wel wat vreemd. Het schijnt dat de grootvader van Madame een hugenoot was. Zijzelf is als katholiek opgevoed. Ook ik heb voorouders die hugenoot waren.
1
tegen Aicha1968
22/06/2015 07:55
Ik denk dat heel veel Nederlanders wel ergens een hugenoot in de familie hebben. Er zullen niet veel landgenoten zijn, denk ik, die nergens een spatje, buitenlands bloed hebben.
3
21/06/2015 05:53
Louis Quatorze was idd een interessante persoonlijkheid.
Toch mis ik in jouw artikel wat "smeuige" détails: zijn vele affaires en buitenechtelijke kinderen, waaronder die met Louise de la Vallière en Madame de Montespan en niet te vergeten zijn omstreden testament.

De stelling "l'État c'est moi" werd aanvankelijk aan hem toegeschreven, maar later is gebleken dat hij in werkelijkheid had gezegd:
"Quand on a l'état en vue, on travaille pour soi".
1
21/06/2015 08:51
Heb een keer iets van Voltaire gelezen waarin die laatste spreuk voorkwam. Nou weet ik niet meer waarin precies, maar wel ergens in.
1
tegen Candice
21/06/2015 20:53
Kan het in "Siècle de Louis XIV" zijn geweest?
1
21/06/2015 20:57
Heb het sowieso in het Nederlands gelezen. Want Frans heb ik nooit geleerd, ik koos niet voor talen.
Engels en duits waren destijds nog verplicht en Frans kon je kiezen, maar ik ging een andere richting op met mijn studie en daar had ik geen Frans voor nodig.
1
tegen Candice
21/06/2015 21:17
Het is logisch dat iemand die een exact pakket nodig heeft voor verdere studie, niet voor talen kiest. Bij ons waren Engels en Frans verplicht en kon je kiezen tussen Duits of Spaans.

Als je Nederlandse vertaling hebt gelezen:
"De eeuw van Lodewijk XIV" van Voltaire, zal het citaat hebben geluid: "Wanneer men voor de staat werkt, werkt men voor zich(zelf)" o.i.d.

Ik concludeer daaruit dat hij de staat als zijn persoonlijke toko beschouwde.
20/06/2015 23:46
Dank je Yneke!