Wat is mergel, waar komt het voor, hoe en wanneer is het ontstaan en waar wordt mergel voor gebruikt?

 

Wat is mergel?

Kalksteen of in de volksmond mergel is een gesteente dat voor 25 tot 75% uit kalk bestaat en voor de rest uit klei.

 

                        

 

Waar komt mergel voor?

Het komt in heel Nederland en België onder de grond voor, maar in Zuid-Limburg en het aangrenzende België is het aan de oppervlakte te vinden.

 

             

 

Hoe en wanneer is mergel ontstaan?

In het tijdperk Krijt ( 145 tot 66 miljoen jaar geleden) was er een relatief warme periode en daardoor een hogere zeespiegel. Dit kon oplopen tot 300 meter hoger dan nu. Daardoor lagen grote delen van,wat nu Europa is, onder water.  Op het land leefden de dinosauriërs. In zee o.a microscopisch kleine zeediertjes met een kalkskelet. Zodra deze diertjes dood gingen bleef het kalkskelet over wat naar de zeebodem viel.  In de loop van de miljoenen jaren ontstond hierdoor een tientallen meters dikke krijtlaag. Vandaar de naam van het tijdperk. Ook schelpen zakten naar de bodem en andere dieren die overleden. Vandaar dat er veel fossielen te vinden zijn in mergel. In de latere, koelere tijdperken zakte het zeeniveau weer en kwam de zeebodem vrij op het land te liggen.

 

Waar wordt mergel voor gebruikt?

Kalksteen was in het begin van onze jaartelling een ideaal bouwmateriaal; makkelijk te vinden, zacht en dus makkelijk te bewerken en onbrandbaar.

In het stenen tijdperk was er al mijnwinning in het mergel. Er werd voornamelijk gezocht naar vuursteen.

De eerste gangenstelsels die werden gegraven zijn waarschijnlijk door de Romeinen gemaakt. Zij gebruikten de kalksteen voor huizenbouw. In die tijd werd mergel ook al gebruikt om het land vruchtbaar te maken.

 

In de loop der eeuwen ontstonden hierdoor uitgestrekte kalksteengroeven. Alleen al in de St. Pietersberg 200 km! In de 2e wereldoorlog werden deze gangen gebruikt om onderduikers te herbergen en goud en kostbare schilderijen te verstoppen voor de Duitsers. Bekend bij de toeristen zijn natuurlijk ook de grotten bij Valkenburg.

Momenteel wordt alleen bovengronds nog mergel gewonnen. Voor bouwmateriaal, productie van cement, kleurstof in de bouw- en keramische industrie en als toevoeging in de productie van aardewerk (b.v. Delfts blauw). Ook wordt mergel gebruikt als middel tegen verzuring in de grond, als toevoeging aan veevoer en toegevoegd aan een mengsel dat schoorsteengassen ontzwavelt.

Daarnaast zijn de door de constante temperatuur (12 - 14 graden) en vochtigheidsgraad  de grotten uitermate geschikt voor het kweken van champignons. Kenners beweren dat alleen de ondergronds gekweekte champignons een eigen superieure smaak hebben.