Public

Deel 9: Liberalisme

Zoefie99 > Industrialisatie en ismen

 

Liberalisme

Wat is liberalisme?

‘Vrijheid, gelijkheid, broederschap’ riepen de Franse soldaten die onder leiding van Napoleon Europa introkken. Zij wilden Europa veroveren en ideeën uit de Franse Revolutie verbreiden. Dat laatste lukte. Veel mensen in Europa waren het niet eens met de besluiten van het Congres van Wenen. Zij wilden vooral meer macht en vrijheden voor de burgers. Onder hen waren veel rijke burgers (kooplieden, fabrikanten, professoren, advocaten). Want zij hadden het meeste last van de onvrijheid. Deze stroming die vooral vrijheid belangrijk vindt, wordt liberalisme genoemd. De aanhangers worden liberalen genoemd.

Politieke ideeën

Vooral vrijheid voor iedereen

De liberalen zijn voor vrijheid op alle gebieden:

vrijheid om politieke partijen op te richten.
vrijheid van meningsuiting: mensen moeten kunnen zeggen en schrijven wat zij willen.
vrijheid van drukpers, afschaffing van censuur.
persoonlijke vrijheid voor iedereen, dus afschaffing van de slavernij.

Het kiesrecht moet steeds meer uitgebreid worden

Over het tempo en de wijze waarop het kiesrecht moest worden uitgebreid verschilden liberalen van mening. De meesten vonden aanvankelijk dat vrouwen, arbeiders en boeren geen verstand hadden van politiek. Die kregen daarom nog geen kiesrecht. Later vonden zij dat iemands schoolopleiding moest uitmaken of iemand kiesrecht kreeg. Sommigen vonden dat kunnen lezen en schrijven voldoende was. Anderen eisten meer opleiding. In de meeste landen kwam algemeen kiesrecht pas in de 20ste eeuw, eerst voor mannen en later voor vrouwen.

Volledige scheiding van Kerk en staat. Iedereen moest vrij zijn om zijn eigen godsdienst te belijden

In de 18de eeuw mocht je in Frankrijk niet protestants zijn. En in Nederland niet openlijk katholiek. Liberalen vinden dat iedereen vrij moet zijn om openlijk zijn godsdienst te belijden. De staat mag niet één of meer Kerken financieel of op een andere manier steunen.

Het volk moet door een grondwet en een parlement de macht hebben

De organisatie van de staat en de rechten van de mens moeten in een grondwet worden vastgelegd. De burgers moeten de vrijheid hebben om zelf deze grondwet op te stellen. Niet een koning, maar het volk moet door een parlement de macht hebben. De burgers moeten dat parlement kunnen kiezen.

De overheid moet weinig taken hebben

De overheid moet zich niet bemoeien met de economie. Dan zullen alle mensen zo veel mogelijk hun eigen belang nastreven en dat is goed  voor het algemeen belang. Het volgt uit dit voorbeeld van een winkelier. Hij wil zo veel mogelijk klanten. Daarom zal hij graag goede en goedkope producten verkopen. Daarvan profiteren ook de klanten. Iedereen heeft daarvan voordeel.
Taken waarmee de overheid zich wel bezig moet houden:

  • de burgers beschermen tegen buitenlandse vijanden
  • zorgen voor rust en veiligheid in het land
  • openbare werken uitvoeren
  • zorgen voor de rechten van de mens

Economische ideeën

Het liberalisme wil vrijheid van handel, productie en arbeid

Op economisch gebied willen de liberalen vrijheid van handel, van productie en van arbeid. In de 18de eeuw bestonden die vrijheden niet. De vorsten hieven in- en uitvoerrechten en belastingen op allerlei artikelen. In de steden bepaalden de gilden de productie, de prijzen, het aantal arbeiders, de lonen en de arbeidstijden. Ook mochten arbeiders niet zomaar ontslag nemen en ander werk zoeken. De liberalen wilden al deze beperkingen afschaffen. Ze zeiden: als iedereen volkomen vrij is, komt er welvaart voor allen die willen werken, zowel voor fabrikanten als voor arbeiders. Iedereen moet bedrijven kunnen oprichten en organiseren zoals hij wil. Door concurrentie zullen alleen de bedrijven die het beste en goedkoopste product verkopen, blijven bestaan. De handel mag niet gehinderd worden door in- en uitvoerrechten en belastingen op allerlei producten.

Verschillen in inkomsten zijn normaal. Maar alle mensen moeten wel de kans krijgen door hard werken rijk(er) te worden

Verschillen in inkomsten vinden liberalen normaal. Want als iedereen hetzelfde verdient, doen de mensen niet meer hun best. Iedereen moet vrij zijn om zichzelf op te werken in de maatschappij. Wie hard werkt, moet meer verdienen dan een ander. Werkgevers hebben het recht arbeiders te ontslaan. Maar andersom hebben arbeiders het recht ontslag te nemen en ander beter betaald werk te zoeken.

Sociale ideeën

De overheid moet zich niet met de sociale omstandigheden bemoeien

De overheid moet ervoor zorgen dat de bevolking de vrijheid heft op sociaal gebied ideeën uit te voeren. Iedereen moet bijvoorbeeld een vereniging of een school kunnen oprichten. Kunstenaars moeten kunnen maken wat zij willen. Onderzoekers moeten kunnen onderzoeken wat zij willen.

Het is normaal dat er verschillende bevolkingslagen zijn

Liberalen willen dat niet iemands afkomst maar iemands bezit en prestaties bepalen tot welke laag hij of zij behoort. Je opleiding en maatschappelijke carrière zijn daarbij belangrijk. Je kunt dus van de ene laag in de andere terechtkomen.

De invloed van het liberalisme

In veel Europese staten slaagden de liberalen er in de loop van de 19de eeuw in de staatsvorm steeds meer naar hun ideeën te veranderen. Ook in landen waar de liberalen nooit de macht in handen kregen, drongen toch heel wat liberale ideeën door. In de grondwetten van de tegenwoordige democratische landen kun je veel liberale ideeën terug vinden, bijvoorbeeld vrijheid van godsdienst, van onderwijs, van meningsuiting en het recht op persoonlijke vrijheid. Deze vrijheden zijn ook opgenomen in de ‘Verklaring van de Rechten van de Mens’ van de Verenigde Naties.

Andere delen van deze reeks:

 

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-1-industrialisatie-en-ismen

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-2-kenmerken-van-de-industriaale-samenleving

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-3-snelle-groei-van-fabrieken-en-steden

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-4-overgang-van-handelskapitalisme-naar-industrieel-kapitalisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-5-grote-veranderingen-in-de-gelaagdheid-van-de-bevolking

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-6-conflicten-tussen-kapitaal-en-arbeid

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-7-nationalisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-8-conservatisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-10-socialisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-11-confessionalisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-12-feminisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-13-imperialisme

25/03/2013 08:15

Reacties (2) 

Voordat je kunt reageren moet je aangemeld zijn. Login of maak een gratis account aan.
25/03/2013 14:09
Een rare situatie in ons land momenteel! Liberalen bepalen nu dat meningeen niets meer kan! Terwijl men notabene voor vrije vormen is!
25/03/2013 09:16
Mooi en uitgebreid artikel.