Grote veranderingen in de gelaagdheid van de bevolking

Rond 1800 was de bevolking in West-Europa in drie lagen verdeeld:

• Een kleine bovenlaag van zeer rijke mensen: kooplieden, fabrikanten en edelen.
• Een kleine middenlaag van mensen met enig bezit. Hiertoe werd vooral de kleine burgerij gerekend: de ambachtslieden, kleine handelaren, winkeliers en boeren met een behoorlijk stuk grond.
• Een onderlaag van arme boeren, landarbeiders en arbeiders in de steden.

Op het platteland woonden toen veel meer mensen dan in de steden.

Door de industrialisatie traden er in deze gelaagdheid veranderingen op. Wat veranderde er?

Meer rijke fabrikanten

Door de opkomst van de industrie kwamen er meer rijke fabrikanten. Zij werden de belangrijkste groep van de bovenlaag.

Sterke uitbreiding van de middelste laag van de bevolking

Eerst leidden de fabrikanten zelf hun fabrieken. Zij hielden zelf de administratie bij en hielden toezicht op de arbeiders. De fabrieken werden echter steeds groter. En er kwamen steeds nieuwe fabrieken bij. Er kwamen meer arbeiders werken. Daardoor werd het voor de fabrikant onmogelijk om alles alleen te regelen. Hij nam hiervoor mensen in dienst als afdelingshoofden en opzichters. Deze mensen verdienden meer dan de arbeiders, maar minder dan de rijke bovenlaag.
Ook het personeel in de zogenaamde dienstensector nam sterk toe. De mensen in de dienstensector ‘maken’ niets (zoals een arbeider in een fabriek). Zij verrichten diensten voor ander mensen. Voorbeelden van mensen die diensten verlenen zijn: dokters, verpleegsters, leraren, mensen die in het huishouden, in de horeca en in het openbaar vervoer werken, politie en andere ambtenaren. In onze tijd is in de welvarende landen ongeveer de helft van de bevolking in de dienstensector werkzaam.

Minder landarbeiders, meer fabrieksarbeiders

Door de opkomst van de industrie nam het aantal fabrieksarbeiders ook sterk toe. Rond 1800 vormden zij bijvoorbeeld in Frankrijk maar 2% van de bevolking. Een eeuw later waren zij de grootste bevolkingsgroep. Op het platteland ging het aantal landarbeiders sterk dalen. Velen trokken naar een stad.

Grotere mogelijkheden om van de ene laag in de andere laag terecht te komen
 

Tijdens de Industriële Revolutie kwamen er veel nieuwe beroepen bij. De indeling van de samenleving in bevolkingslagen werd minder duidelijk. Welk nieuw beroep hoorde bij welke bevolkingslaag? In de tijd vóór de Franse Revolutie was het moeilijk om van de ene laag in de andere terecht te komen. Daarna werd dat wat eenvoudiger. Het ging nu niet alleen meer om afkomst en bezit, maar ook om wat men presteerde. Vroeger verdienden de arbeiders allemaal evenveel. Het maakte niet uit wat je presteerde. Een kans om op te klimmen was er dus niet. In de industriële samenleving veranderde dit. Men begon arbeiders en werknemers naar  prestatie te belonen. Welke mensen meer betaald kregen en welke minder, werd door de werkgevers uitgemaakt. Wie uit een rijke familie kwam, van goede afkomst was, had veel meer kansen in de samenleving. Toch slaagden veel hardwerkende mensen uit de benedenlaag erin zich op te werken naar de middenlaag. En een enkeling kwam zelfs in de bovenlaag terecht. Omgekeerd kon nu ook. Als de zaken slecht liepen, maakte men veel meer kans dan vroeger om in een lagere bevolkingsgroep terecht te komen.

Andere delen van deze reeks:

 

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-1-industrialisatie-en-ismen

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-2-kenmerken-van-de-industriaale-samenleving

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-3-snelle-groei-van-fabrieken-en-steden

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-4-overgang-van-handelskapitalisme-naar-industrieel-kapitalisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-6-conflicten-tussen-kapitaal-en-arbeid

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-7-nationalisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-8-conservatisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-9-liberalisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-10-socialisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-11-confessionalisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-12-feminisme

http://industrialisatie-en-ismen.plazilla.com/deel-13-imperialisme