Public

Voedingsrichtlijnen in België en Nederland

Asmay > Asmay's voeding & gewicht

Elk Europees land heeft tegenwoordig eigen richtlijnen en adviezen als het om voeding gaat. Hoe gezond zijn die richtlijnen en adviezen? Hieronder volgt een korte vergelijking tussen België en Nederland. Waar zitten beide landen op één lijn? Waar verschillen zij?

Voor dit artikel is een globale vergelijking gemaakt tussen de voedingsrichtlijnen, zoals die door beide landen aan de eigen bevolking wordt meegegeven.

7f877d6e36c65d698b8892f7d0d69500.jpg

(Nieuwe Actieve Voedingsdriehoek)

Voedingsrichtlijnen in België

In België maakt men gebruik van de Actieve Voedingsdriehoek. De aanbevelingen zijn opgesteld voor vrijwel iedereen, die ouder is dan 6 jaar. Het richtlijnmodel geeft aan wat en hoeveel je per dag aan gezonde voeding zou moeten eten om je lichaam te voorzien van voldoende voedingsstoffen. Daarnaast geeft de driehoek ook aan hoeveel beweging je nodig hebt voor een gezond leven.

De Actieve Voedingsdriehoek bestaat inmiddels ruim 15 jaar. In 2011 kreeg het model, naar aanleiding van aanbevelingen van de Belgische Hoge Gezondheidsraad, een ‘make-over’. Op een aantal punten zijn de oorspronkelijke aanbevelingen aangescherpt of herzien; zo wordt nu bijvoorbeeld aangeraden: minder zout, meer gewoon water (in plaats van gesuikerde frisdrank) en meer beweging mèt de kinderen.

4239ca058b2e0f4cedbed238d102fdd0_medium.

De Actieve Voedingsdriehoek bestaat in totaal uit negen lagen: zeven lagen voor essentiële voedingsmiddelen, één laag voor lichaamsbeweging en een restlaag. Daarnaast zijn er nog tien bijbehorende tips.

Lagen van de Actieve Voedingsdriehoek

De Actieve Voedingsdriehoek is een piramide, waarbij in lagen is aangegeven hoe belangrijk de betreffende richtlijn is. In volgorde van belangrijkheid, van onder naar boven:

  1. Beweging. Aanbevolen wordt: minimaal 30 minuten bewegen per dag voor volwassenen en 60 minuten bewegen per dag voor kinderen en jongeren.
  2. Water. Vocht in de vorm van water, thee en koffie, liefst zonder suiker. In totaal: minimaal 1,5 liter per dag.
  3. Graanproducten en aardappelen.
  4. Groenten.
  5. Fruit.
    48455e096b0ac88351225bd251b0d3af.jpg
  6. Vlees, vis, eieren, vervangproducten.
  7. Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten.
  8. Smeer- en bereidingsvet, zo matig mogelijk.
  9. Restgroep. Alle producten, die strikt genomen niet nodig zijn in een evenwichtige voeding, dus niet in één van de andere lagen thuishoren, vallen in de restgroep (bijvoorbeeld koek, snoep, snacks en alcohol).

Tips bij de Actieve Voedingsdriehoek

  1. Eet gevarieerd.
  2. Eet veel groenten, fruit, aardappelen en volle graanproducten.
  3. Eet wat minder vlees, vet, suiker en zout.
  4. Drink veel water en melkproducten.
  5. Eet regelmatig en niet meer dan vijf maal per dag.
  6. Neem voldoende maal ´tijd´.
  7. Was steeds je handen voor je eet of je eten bereidt.
  8. Lees de verpakkingen.
  9. Houd je gewicht op het juiste peil.
  10. Zorg ervoor dat je voldoende lichaamsbeweging hebt.
422a2fbaf1184ebe12bb5a257ac41650.jpg

(Nieuwe Schijf van Vijf)

Voedingsrichtlijnen in Nederland

In Nederland wordt sinds 2005 gebruik gemaakt van de (herziene) Schijf van Vijf, een richtlijnmodel met vijf vakken en vijf regels. De Schijf van Vijf is gecreëerd door het Voedingscentrum. Het model laat aan de hand van de verschillende vakken zien, welke voedingsmiddelen bij voorkeur dienen te worden gekozen in een gezond eetpatroon. De aangeraden hoeveelheden zijn vooral bedoeld voor volwassenen. Voor kinderen en jongeren gelden speciale, op de leeftijd afgestemde hoeveelheden.

Extra of nieuwe aanbevelingen, zoals ´Let of Vet´, ´Neem een Balansdag´ en ´Eten met minder zout´, worden regelmatig gedaan op de website en in het nieuws. Tot nu toe maken deze aanbevelingen echter nog geen vast onderdeel uit van de Schijf van Vijf.

Vakken van de Schijf van Vijf782248cb27622d4a6b09fcc7138c4b22_medium.

  1. Groente en fruit.
  2. Brood, granen, aardappelen, rijst, pasta, couscous, peulvruchten.
  3. Zuivel, vlees, vis, ei en vleesvervangers.
  4. Vet en olie.
  5. Dranken. Alle dranken tellen mee. Aanbevolen hoeveelheid: 1,5-2 liter per dag.

Regels bij de Schijf van Vijf

De 5 regels geven aan waar je extra op moet letten bij het kopen, koken en bewaren van je eten.

  1. Eet gevarieerd.
  2. Niet te veel en beweeg.
  3. Gebruik minder verzadigd vet.
  4. Eet volop groente, fruit en brood.
  5. Ga veilig met voedsel om.

Overeenkomsten tussen België en Nederland

In België en Nederland zijn voor een groot deel dezelfde voedingsmiddelen in een vergelijkbaar eetpatroon beschikbaar. In beide richtlijnmodellen vind je dezelfde voedingsmiddelengroepen en, op kleine nuanceverschillen na, ongeveer in dezelfde aanbevolen hoeveelheden.

Een paar opmerkelijke verschillen tussen België en Nederland

Beweging 76bc1c03156b0f2bb066a07ab875055a_medium.

Opvallend is dat Beweging, de basis van de Belgische Voedingsdriehoek, geen plaats heeft in de Nederlandse Schijf van Vijf. Wel is Beweging onlangs haastig en achteraf toegevoegd aan regel 2 bij de Schijf. Het lijkt erop dat het Nederlandse Voedingscentrum Beweging niet onder haar verantwoordelijkheid schaart, ondanks het belang ervan voor een gezond leven. Vreemd, op zijn minst.

Vocht 

4084338fe9cfb17ef59577507af42196_medium.Een ander opmerkelijk verschil is de plaats en definitie van Vocht. In de Belgische Voedingsdriehoek staat Water (vocht) prominent op plaats 2 en wordt er onder vocht verstaan: water, thee, koffie (bij voorkeur zonder suiker). In de Nederlandse Schijf komt Vocht niet alleen als laatste in de rij, maar kent ook een andere definitie. Zo wordt hieronder klakkeloos ALLE vocht begrepen, dus ook melk, vruchtensap, frisdrank en zelfs alcohol. De aanbeveling is minimaal 1,5-2 liter per dag, dit wordt niet verder gespecificeerd. Het zou dus net zo goed om 1 1/2 liter water als bier of cola of zelfs jenever kunnen gaan; dat zou een leuk feestje kunnen zijn, maar zeer waarschijnlijk eindigend in het ziekenhuis met alcoholvergiftiging.  Niet echt een aanrader voor de gezondheid.

Op de website van het Voedingscentrum staat nog wel, voor de aanhoudende internetter, doorklikkend naar de Schijf van Vijf, opnieuw doorklikkend naar Vocht, helemaal onderaan, als een soort disclaimer: ‘Wees matig met alcoholische dranken. Voor vrouwen geldt maximaal 1 glas en voor mannen maximaal 2 glazen per dag’.

Groente en fruit2af8196366b6c9687caa0518dd2e7cc7_medium.

Waar in de Nederlandse Schijf Groente en fruit op de eerste plaats staat, komt deze groep in de Belgische Voedingsdriehoek, vrij opmerkelijk, pas in de vierde laag aan bod. De laag van Graanproducten en aardappelen krijgt in België een belangrijker rol toebedeeld dan Groente en fruit; wellicht een gevolg van een grotere populariteit van patates frites in België dan in Nederland?

Oliën en vetten 

Voor wat betreft Oliën en vetten wordt in de voedingsrichtlijnen van beide landen alleen gekeken naar (het matigen van) de hoeveelheid vet en niet naar het gebruik van de juiste hoeveelheid en de juiste soort vetten om een goede vetzuurbalans te krijgen en te behouden. Het Nederlandse Voedingscentrum heeft nog wel de kreet: ‘Onverzadigd vet is Oké. Verzadigd vet is Verkeerd’, gelanceerd, maar hoe het precies in elkaar steekt en wat nu wat is, moet je als burger toch eerst zelf verder uitzoeken.

Restgroep

De Belgische Voedingsdriehoek geeft met de Restgroep aan de top van de piramide ruimte voor alle andere voedingsmiddelen, die nog niet in één van de vorige lagen zijn genoemd. Hierbij kun je denken aan koek, snoep, snacks, kant-en-klaar-producten en –maaltijden, gesuikerde frisdranken en zoete zuivelproducten als ijs enz. De plaats van de Restgroep, aan de top van de piramide, geeft aan, dat deze producten slechts af en toe gebruikt dienen te worden.

Aan de ene kant getuigt het van een zekere realiteitszin om deze producten te noemen en daarbij een aanbeveling af te geven; ze zullen immers so wie so worden gekocht en gegeten of gedronken. Aan de andere kant kun je beargumenteren, dat deze producten pertinent niet thuishoren in een richtlijnmodel voor gezonde voeding. Een Big Mac-menu of een portie patates frites met mayonaise zullen, ook die enkele keer dat men ze eet, niets aan de gezondheid bijdragen. Integendeel, het lichaam zal extra uit de eigen voorraad vitaminen en mineralen moet putten om deze geraffineerde, koolhydraat- en vetrijke voeding te kunnen verteren.

c39da5d2962c9bda7eb58ac52023c566_medium.

De Nederlandse Schijf van Vijf heeft geen ruimte voor deze groep producten. Ze horen dan ook niet in een gezond voedingspatroon thuis.

Tot slot

Ik vind het apart, dat de (semi-)overheid in België en in Nederland toch verschillende invalshoeken hebben voor het doen van aanbevelingen op het gebied van voeding. Daarnaast is er gerede twijfel aan de volledigheid en juistheid van deze aanbevelingen.

Waar de Belgische Actieve Voedingsdriehoek voornamelijk aan de top te ruimhartig is, lijkt de Nederlandse Schijf van Vijf behoorlijk gedateerd en onvolledig te zijn in haar aanbevelingen voor een zo gezond mogelijk leven.

70511f1f095c65b714707af4f2dce49d_medium.270900de2b10d08c9cae8b373c994f98_medium.

Links: Voedingspiramide Denemarken. 

Verder vind ik persoonlijk het gebruik van een piramide (zoals die o.a. in Zweden, Denemarken, België, Groot-Brittannië en de V.S.) duidelijker om de prioriteit van beweging en de verschillende voedingsgroepen aan te geven, dan een ronde schijf.

 

Rechts: Voedingspiramide Groot-Brittannië.

Welk deel van de schijf het belangrijkst is, zie je immers niet altijd direct. De huidige Schijf van Vijf zou dan ook het best kunnen worden vervangen door een soortgelijke voedingspiramide als België nu heeft. Met de nodige aanpassingen (beweging, vocht, verzadigd/onverzadigd vet) zou deze nieuwe piramide in Nederland een duidelijker richtlijnmodel zijn dan de Schijf van Vijf ooit kan zijn.

In deze ‘België–Nederland’ is wat mij betreft de stand dan ook 1-0 voor België.

 

© ASMAY. *12

Foto's: Office.microsoft.com, Belgische, Nederlandse, Deense en Britse Voedingsauthoriteiten.

 

5b4d14be260aafb174f10a71e0c474f6_medium.Meer weten of boeken vinden over het gebruik van de voedselpiramide? Klik hier.

Meer informatie over voedingsrichtlijnen bij bepaalde aandoeningen en ziekten?
Klik hier.

Voor van alles en nog wat over gezonde voeding, klik hier.

Zie verder ook:

Light-producten-hoe-licht-is-light-eigenlijk?

Zoetstoffen-welke-zijn-er-en-wat-doen-ze?

Het-belang-van-water-voor-onze-gezondheid

Vlees-minder-vlees-of-vegetarisch?

Of:

Asmay-s-voeding-&-gewicht

Asmay-s-mens-&-maatschappij

24/01/2014 12:30

Reacties (7) 

Voordat je kunt reageren moet je aangemeld zijn. Login of maak een gratis account aan.
1
22/06/2014 13:38
Cultuurverschillen vind je dus overal in. Goed artikel.
03/07/2012 10:49
Interessante informatie! Ook hier dus (cultuur)verschillen tussen Nederlan en België?
03/07/2012 10:48
@Susieq20, hetgeen je zegt is precies het antwoord van het Voedingscentrum in Nederland. En het is gelijk ook mijn punt van kritiek, omdat het, naar mijn mening, zo'n tunnelvisie is. Meer dan 60 landen volgen (een versie van) de voedingspiramide, die een stuk inzichtelijk is voor een consument. Voor mij is de Schijf van Vijf mede daardoor gedateerd.
03/07/2012 10:48
Interessante info! Goed weergegeven de verschillen tussen de Nederlandse en Belgische visie!
03/07/2012 10:48
ik vind dit een interessant artikel, met goede informatie
een duim
03/07/2012 10:48
Noit bij stilgestaan dat andere landen op een andere manier educatie geven over gezond eten! Erg interessant. Bedankt voor het delen. :) Duim!
03/07/2012 10:48
Het is een schijf omdat we al deze voedingsmiddelen nodig hebben. een piramide zou aangeven dat het een belangrijker is dan het ander terwijl je het allemaal nodig hebt. Wat beweging betreft dit hoor niet thuis op de schijf van vijf omdat het geen voeding is. er zijn wel andere campagnes om meer beweging te promoten. wat drinken betreft als je kijkt naar het plaatje zie je een kop thee en water staan. vochtaanvullers dus!