Public

Charles Dickens, sociaal bevlogen en invloedrijk schrijver

Asmay > Asmay's kunst & cultuur

3150783b37baf63f028a257e289ec426.jpgCharles Dickens geldt als één van de meest bekende en invloedrijke Britse schrijvers van het Victoriaanse tijdperk, een periode die werd gekenmerkt door veel veranderingen in de toenmalige maatschappij op financieel, economisch en sociaal vlak.

Rechts: Charles Dickens in 1842.

De jonge jaren van Charles Dickens

Charles Dickens werd geboren op 7 februari 1812 in Landport (Portsea), in de buurt van Portsmouth, Hampshire, als tweede van uiteindelijk acht kinderen.

Zijn vader, John Dickens, werkte als klerk in een kantoor van de Britse marine (Naval Pay Office) in Portsmouth. Hoewel het gezin niet arm en laag in rang was naar de sociale maatstaven van die tijd, stapelden de schulden zich voortdurend op. De familie Dickens doorstond de ene financiële crisis na de andere, waardoor het gezin in constante sociale onzekerheid leefde.

Financiële ellende van het gezin van John Dickens

03b683632b222f8c98e7040b041e66db_medium.De jonge Charles bracht zijn jeugd voornamelijk door in Portsmouth, maar ook gedeeltelijk in Londen en  in Chatham (Kent), waar destijds een grote marinebasis was gelegen. In 1822 verhuisde het gezin onder grote financiële druk naar Londen. Uiteindelijk kon John Dickens zijn schulden niet langer betalen en werd hij met het hele gezin (op de jonge Charles na) in de gevangenis voor schuldenaren (Marshalsea Debtor's Prison) opgesloten. Na drie maanden werd het gezin weer uit de gevangenis ontslagen, nadat vader John een kleine erfenis van zijn grootmoeder had ontvangen, een deel van zijn schulden had betaald en zich voor de rest failliet had laten verklaren.

Invloed op de jonge Charles Dickens

f813c68e93df6c2c6adfafeb9fedb6da.jpgDe jonge Charles bleef in deze periode als enige van het gezin buiten de gevangenis. Noodgedwongen moest een goedkoop kosthuis zoeken in één van de arme wijken van de stad. Door de omstandigheden werd hij eveneens gedwongen in een 'Black House' (schoensmeerfabriek) in Hungerford Stairs te gaan werken.

Links: illustratie 'Pauze in de schoensmeerfabriek'.

Plotseling kwam hij in aanraking met de zelfkant van de maatschappij; een deel van de armoedige, hongerlijdende, harteloze menselijke samenleving, dat hij nog niet kende en waar hij zich – jong, onervaren en alleen – helemaal  niet bij op zijn gemak voelde.

Nadat het gezin Dickens de schuldenarengevangenis weer had verlaten, kon Charles (op zijn twaalfde) nog een paar jaar naar school, waar hij het overigens uitstekend deed.

Toch belandde hij in 1824 opnieuw in een fabriek voor een (bij)baantje: een x-aantal uren etiketten op flessen plakken, voor zes shillings per week.

De combinatie van de armoede en ellende van zijn familie, zijn ervaringen op straat en in de slecht betaalde en onbeduidende baantjes zouden Dickens en zijn werk voor de rest van zijn leven beïnvloeden.

Charles Dickens op eigen benen

09861cbaa04b37980df8f8f21fad0e83.jpgToen Dickens vijftien was, trad hij in dienst bij een juridisch bedrijf in Gray's Inn. Hier leerde hij zichzelf een soort stenografie aan (shorthand); na anderhalf jaar mocht hij als freelancer verslag geven van de zaken in de rechtbank van Doctor's Commons. Later 'promoveerde' hij tot politiek verslaggever voor de krant 'Morning Chronicle'.

Charles Dickens en de start van zijn literaire carrière

Intussen floreerde Dickens' carrière als politiek verslaggever; zijn snelle en accurate verslagen van de debatten in het Parlement werden hogelijk gewaardeerd. Vanaf 1833 publiceerde hij ook korte stukjes (een soort column) in tijdschriften onder het pseudoniem Boz (Sketches by Boz).

De positieve recensies op dit werk leidde na een aantal jaren tot een opdracht van de uitgeverij Chapman & Hall om in maandelijkse termijnen teksten (anekdotes) te leveren bij sportillustraties van de populaire en befaamde tekenaar Robert Seymour. Dickens was echter geen sportkenner of –liefhebber en bedong een grotere vrijheid in de keuze van het onderwerp.

59229865c59d96d68e6c16912ac63b17.jpg

The Pickwick Papers (1836-1837)

Op deze manier startte het bijzonder succesvolle 'feuilleton', gepubliceerd in 1836-1837, dat later werd gebundeld tot de The Pickwick Papers.

Links: Mr Pickwick spreekt de gemeenschap toe. 

In dit werk schetste Dickens een reeks van komische situaties en bijzondere karakters op een reis door Engeland. Ook beschreef hij tot in detail het leven in een gevangenis voor schuldenaren, hetgeen hij persoonlijk kende uit de tijd van het verblijf van zijn familie in  zo'n gevangenis. Het werk maakte Dickens in één klap beroemd.

11a1bf7115184bd3ef7e28cdfae15042.jpgBezoedeling faam The Pickwick Papers door miskenning talent Seymour

Waar het feuilleton Dickens roem bracht, was dit niet het geval voor Robert Seymour. Seymour had het idee voor korte verhalen over een sport of een club, 'Nimrod' genaamd, voorzien van zijn illustraties, bedacht.

Links: Mr Winkle rijdt paard.

(Beide illustraties zijn van Robert Seymour.)

Dickens kon niet veel met het onderwerp sport, maar het idee van een club sprak hem wel aan. Seymour's naam was echter al door de vorige redacteur van de uitgeverij in een persoonlijke vete besmeurd. Ook nu werd hij slecht betaald voor zijn illustraties en opnieuw kreeg hij geen erkenning voor zijn deel in de steeds populairder worden reeks The Pickwick Papers. Zijn ideeën voor de illustraties en die van Charles Dickens liepen ook steeds verder uiteen. Kort voor het verschijnen van deel 2  pleegde hij, 38 jaar oud, zelfmoord.

d3518f5afe70b4ba790620adf3286114.jpgRechts: Pickwick Papers: de dood van een clown (door Robert Seymour).

De eerste publicatie van de gebundelde verhalenreeks  verscheen onder de naam Posthumous papers of the Pickwick Club, maar zonder enige referentie naar Seymour als illustrator. Wel bevatte het boek een door de redacteur namens Dickens geplaatste disclaimer, waarin Seymour elke credit werd ontzegd:

"Mr. Seymour never originated or suggested an incident, a phrase, or a word to be found in this book. Mr. Seymour died when only twenty-four pages of this book were published, and when assuredly not forty-eight were written. ... All of the input from the artist was in response to the words that had already been written." Verder werd de smaad van de vorige redacteur herhaald: “that he took his own life through jealousy, as it was well known that Seymour’s sanity had been questioned.”

Seymour's weduwe, Jane Seymour, die zonder één cent met twee kinderen achterbleef, was woedend op Dickens en heeft hem deze verdere belastering van haar man nooit vergeven. Seymour's deel aan de The Pickwick Papers werd uiteindelijk overgenomen door illustrator Hablot Knight Browne, ook wel 'Phiz' genaamd.

Verdere werken van Charles Dickens

4f2e8c334c4c480b54dd96f96d358cbe.jpgNa zijn doorbraak met "The Pickwick Papers" schreef Dickens een reeks van nieuwe romans, die stuk voor stuk populair werden onder zijn lezers:

  • Oliver Twist (1837-1838)
  • Nicolas Nickleby (1837-1839)
  • Barnaby Rudge (1836-1841)
  • The old curiosity shop (1840-1841)
  • Martin Chuzzlewit (1843-1844)
  • A Christmas Carol (1843)
  • Dombey and Son (1846-1848)
  • David Copperfield (1849-1850) – met veel autobiografische kenmerken (zie ook illustratie rechts)
  • Bleak House (1852-1853)
  • Little Dorrit (1855-1857)
  • A tale of two cities (1859)
  • Great expectations (1861)
  • Our mutual friend (1864-1865).

3c37bb3e20c0f9e3b049b78ebec38767_medium.In al zijn werken beschreef Dickens, soms cynisch, soms sentimenteel, maar altijd bevlogen, over de sociale misstanden in de maatschappij van zijn tijd.

Veel van die misstanden werden in zijn ogen veroorzaakt door de ongebreidelde hebzucht en het voortschrijdende egoïsme van de mens, ontstaan door de Industriële Revolutie (vanaf ongeveer 1760). De intrede van machines en geautomatiseerde productie in plaats van het oude handarbeid bracht een nieuwe elite onder de bevolking; de middenklasse en de zakenlieden kenden ongekende welvaart, rijkdom en macht, terwijl de handarbeiders van weleer, het gewone volk, aan de bedelstaf raakten. Vervolgens werden de armen (kinderen incluis) voor lange werkdagen en hongerlonen in de nieuwe fabrieken afgebeuld en uitgebuit.

Ook de harteloze hebzucht, die Dickens had gezien en ervaren in zijn jeugdjaren (op straat, in families, kosthuizen, gevangenissen, scholen, tijdens zijn banen), ten opzichte van al dan niet verweesde kinderen waren voor hem een bron van ergernis en tevens van inspiratie. 

Persoonlijk leven van Charles Dickens

0f2cbfc6f2e9951adfac3d5eabd8e282.jpgIn 1929 raakte Dickens tot over zijn oren verliefd op Maria Beadnell. Toch duurde het nog tot de zomer van 1833 voordat deze onuitgesproken relatie als vanzelf weer oploste. Door zijn werk voor de 'Morning Chronicle' ontmoette hij, via de muziekrecensent George Hogarth, diens oudste dochter Catherine Hogarth.

Links: Catherine Hogarth (1835).

Zij verloofden zich in 1835 en huwden op 2 april 1836.

Het echtpaar kreeg elf kinderen, zeven zoons en vier dochters. Eén dochtertje, Dora, stierf acht maanden na haar geboorte, waarna Catherine een zenuwinzinking kreeg. Het was geen gelukkig huwelijk.

Enerzijds was er Dickens zelf, die steeds meer kritiek op zijn vrouw uitte - omdat zij een slechte huisvrouw zou zijn - en het haar kwalijk nam (!) dat de groeiende schare kinderen hem zoveel financiële zorgen bracht. Zijn eigen rol hierin liet hij gemakshalve buiten beschouwing.

375efe01a719aed263465f49445436ec.jpgAnderzijds was er nog Catherines jongere zus Georgina, die zich op een voor Catherine negatieve manier met het huishouden en dan vooral met Dickens' kritiek op haar zus bemoeide (kritiek, die door Georgina werd gesteund).

Breekpunt voor het huwelijk was het moment dat Catherine abusievelijk een door Dickens gekochte armband ontving, die voor de jonge actrice Ellen Ternan was bedoeld.

Rechts: Ellen Ternan (1858).

In 1858 scheidde het echtpaar. Schoonzus Georgina en negen van de tien kinderen bleven bij Dickens in zijn huis wonen, Catherine en zoon Charles jr. trokken weg. Georgina bestierde het huishouden van die tijd af aan, ondanks het feit dat Dickens een intieme vriendschap met Ellen Ternan ontwikkelde.

Catherine stierf in 1879 aan kanker en werd bijgezet in het graf van haar overleden dochtertje Dora.

Charles Dickens en zijn lezingen

Als voormalig amateurtoneelspeler bleek Dickens ook een uitstekend voordrachtskunstenaar te zijn. In 1858 startte hij een reeks voordrachten uit eigen werk, die zowel in Groot-Brittannië als in Amerika druk werden bezocht. Het voordragen bracht, naast de verdere promotie van zijn boeken, ook de broodnodige inkomsten binnen.

De gezondheid van Charles Dickens

30afed18c499f302c1c312726ef92f60_medium.De volle agenda, de vele lezingen en de lange reizen, die hij ondernam door Groot-Brittannië en naar Amerika begonnen echter steeds meer hun tol te eisen van de op leeftijd komende schrijver. (In Dickens' tijd lag de gemiddelde leeftijd van een mens slechts op hoogstens 40 jaar).

Links: Charles Dickens tijdens lezing in Amerika (1858).

Een vermoeiende reis naar Amerika in 1857-1858 voegde alleen maar toe aan de neerwaartse spiraal van zijn gezondheid. Van die tijd af was Dickens meer en meer aan huis gebonden. In juni 1865 overleefde Dickens een ernstig treinongeluk bij Staplehurst. Hoewel hij niet gewond was geraakt, had het ongeluk een grote invloed op hem. In 1869-1870 ging hij nog eenmaal op een afscheidstournee door Groot-Brittannië. Van de 100 geplande lezingen, had hij er 75 volbracht toen hij, op doktersadvies, in april 1870 moest stoppen. Op 2 mei 1870 was zijn laatste publieke optreden, tijdens een banket van de Royal Academie, in aanwezigheid van de Prins en Prinses van Wales.

Op 8 juni 1870 kreeg Dickens thuis, in Gad's Hill, bij Rochester in Kent, een zware beroerte. Hij stierf de volgende dag, 58 jaar oud.

 

© ASMAY. *12

Foto's: Wikimedia Commons.

 

326e3e0c1c2b780497d7233a5f66aa24.jpgVoor informatie of boeken van Charles Dickens, zie ook hier.

Of over de (gevolgen van de) Industriële Revolutie? Klik hier.

Voor van alles en nog wat over Engelstalige Classics in films, klik hier.

Rechts: Charles Dickens in 1868.

Zie ook:

A-Christmas-Carol-zette-het-kerstfeest-weer-op-de-kaart

Jane-Austen-klassiek-en-modern-maar-vooral-tijdloos

Mark-Twain-markant-boegbeeld-van-de-Amerikaanse-literatuur

De-tragische-levens-van-de-zusters-Brontë-2-Charlotte-Emily-en-Anne

Of:

Asmay-s-kunst-&-cultuur

Asmay-s-historie-&-mysterie

18/01/2014 08:45

Reacties (7) 

Voordat je kunt reageren moet je aangemeld zijn. Login of maak een gratis account aan.
24/12/2012 17:02
Mijn eerste boek dat ik las, van hem, was Oliver Twist en eer zijn er nog gevolgd.
Prachtige artikel van ene goede schrijver
Hel dik verdiende duim
24/12/2012 17:01
Leuk deze achtergrond info!
24/12/2012 15:01
Oh ja, sorry. Ik heb dit artikel weer met veel plezier gelezen. Veel achtergrond informatie, dat maakt zo'n man toch veel grijpbaarder. Dank je wel, in deze tijd fijne aanvullende info.
24/12/2012 15:00
Ik ben zo'n raar typetje dat dan meteen een vraag heeft.
werd het hele gezin (op de jonge Charles na) in de gevangenis voor schuldenaren (Marshalsea Debtor's Prison)
Hoe kwam dat? Had hij een weldoener of was hij toevallig niet thuis toen ze op werden gepakt?
Wat een leven zeg... en wat een gekonkel onderling ook destijds. Haha zijn vrouw kwalijk nemen dat er zoveel kinderen komen maar zelf wel lekker doorwerken aan het spelletje?
Niet veel veranderd dus.
24/12/2012 15:10
Waarschijnlijk werd Charles (12 jaar) geacht te kunnen werken voor zijn brood? Of hij had de keuze om of bij het gezin te blijven, of naar de fabriek te gaan? Daarover heb ik niets concreets kunnen vinden.
Ja, als echtgenoot deugde hij niet zo.
24/12/2012 14:50
Mooi portret.
Asmay tegen Robin93
24/12/2012 14:53
Ik vind het ook een goede schrijver.