Recepten en het gebruik van de madelief

De madelief, de bloem van Ishtar, godin van de liefde en oorlog

Madeliefjes, wie kent ze niet..

Hij houdt van me, hij houdt niet van me.. het laatste bloemblaadje zal de uitkomst zijn. Witte bloemblaadjes dwarrelen door de lucht.. Om het hoofd prijkt een krans met madeliefjes. Als bruidsmeisje wenste dat kleine meisje deze bloemetjes in het haar.. Madeliefjes, ik was en ben er nog steeds dol op. Als ik ze vrolijk in grote getale in het gras zie staan herinner ik mij die kleine vingertjes die teder de bloemblaadjes eraf trokken, handjes die strengen vol met deze wit gele bloemetjes vlochten. Madeliefjes, waar het blad, de knoppen en de bloemen eetbaar van zijn, wie kent ze niet.

Belles perennis, de madelief : What's in a name..

De madelief kent vele namen zoals junibloem,weidebloempje, dijkbloempje, meizoentje, koeienbloem, mariabloempje,meibloempje en schapebloem. Belles perennis, de madelief is een weidebloem die bloeit met een gele kern en witte bloemblaadjes. De naam is afgeleid van het Latijnse bellus, dat mooi, fraai of lief betekent en van perennis, wat overblijvend en bestendig betekent. Deze naam 'eeuwige schoonheid' dankt het plantje aan het feit dat zij in de winter met een wortelstok overblijft. Het bloempje prefereert maailanden, waar ook de benaming maden voor gebruikt wordt. Vandaar de naam madeliefje. Een andere verklaring voor madeliefje is dat de naam van de plant is afgeleid van 'maagdenliefje', waardoor de soort een symbool voor de maagd Maria is.

Wanneer verzamelen we welke delen van de madelief

Het blad en de knoppen worden verzamelt van maart tot en met mei en de bloemen van maart tot december. Zolang het niet vriest bloeit de belles perennis zelfs het hele jaar.

Het madeliefje in de symboliek.

Het madeliefje op de poort van Istar in Babylon

Het bloempje wat ons doet denken aan de vol schijnende zon met uitwaaierende stralen vinden we in vele culturen terug.. Zo zien we de belles perennis op de Istarpoort, een oude stadspoort van Babylon uit 575 voor Christus. Deze poort is van de originele materialen herbouwd in Berlijn en heeft lange tijd tot de zeven wereldwonderen behoord. De madelief was een symbool voor de godin van liefde en oorlog. Istar, als morgenster staat zij bekend als 'Dilbah', Godin van de oorlog en de jacht en als avondster is haar naam 'Zib', godin van de liefde. Ditzelfde vinden we terug in de verwisseling tussen Jezus en de Gevallen Engel in hoedanigheid als morgenster en avondster.

Istar is een godin die de balans representeert tussen de positieve, negatieve, mannelijke en vrouwelijke aspecten van het leven. Andere titels van Istar zijn brenger van de dood en de Moeder van Al het Leven. In andere culturen heet Istar: Astarte, Innana, Venus en Maria..

De symboliek van het madeliefje bij de Kelten.

Volgens een Keltische legende zijn madeliefjes afkomstig van de geesten van kinderen die bij de geboorte zijn overleden. Ze zouden verschijnen om de ouders op te vrolijken. Door deze mythe wordt het bloempje ook vaak met onschuldigheid geassocieerd. Een andere sage verhaalt dat de Belles perennis de magische eigenschap zou bezitten het groeiproces stil te kunnen leggen. Zo zou de boze fee Milka de zoon van de koning in het geniep madeliefjes te eten hebben gegeven. Hierdoor zou het kind nooit volwassen worden.

Symbolisme van het madeliefje in het christendom.

In deze traditie geldt het wit gele bloemetje als een symbool voor maagdelijkheid en zou daardoor verband houden met Maria. Zoals onder 'What's in a name is te lezen zou de naam van het madeliefje zijn afgeleid van 'maagdenliefje'.

Het madeliefje zoekt zonnestralen op het gazon.

Hoe vaak je hun kopjes ook afmaait of ze vertrapt het deert het madeliefje niet. Doordat het plantje zich ook kan verspreiden via het wortelstelsel komt ze immer terug en verschijnen de bloemhoofdjes binnen een paar dagen weer tussen de groeiende grassprieten. Een grotere geculiveerde variant van de madelief ziet men ook vaak in siertuinen. Gecultiveerde madeliefjes zijn niet eetbaar.

Het gebruik van madeliefjes

Een ketting maken van madeliefjes

Het bloempje wordt ook vaak gebruikt door kinderen om er een ketting mee te maken. De werkwijze is eenvoudig. Maak aan het einde van de bloemstengel een gaatje met je nagel en steek daar dan een ander stengeltje doorheen. Hier maak je dan ook weer een gaatje in en zo kun je hiermee doorgaan tot de ketting lang genoeg naar de zin is.

Het kan ook groots met guirlandes van de belles perennis gedragen door de gasten van een bruiloft. Madeliefjes symboliseren maagdelijkheid en werden daarom door bruiden in het diadeem gedragen.

Versieren van paaseieren met madeliefjes

In Overijssel werden de paaseieren traditioneel versierd met madeliefjes.
Eerst worden de bloemen tegen de eierschaal aan gedrukt.
Dan wordt het ei omwikkeld met uienschillen, kranten en touw.
De eieren worden op deze manier gekookt. Tijdens dit proces trekt de kleurstof uit de uien in de eierschaal.
Op de plaatsen van de madeliefjes ontstaan dan bloemafdrukken op de eierschaal.
Na het koken het ei uitpakken en besmeren met boter om het paasei mooi te laten glanzen.

Medicinale werking van madelief

De werkzame bestanddelen van madeliefjes zijn saponine, etherische olie, slijmstof, bitterstof en organische zuren. Het bloempje heeft diverse helende eigenschappen en werkt bloedzuiverend, aansterkend, wondhelend, zweetdrijvend, urinedrijvend, ontstekingsremmend en het bevordert het ophoesten van slijm. In de homeopathie wordt het madeliefje gebruikt bij problemen met de huid, zoals huidontstekingen met jeuk en eczeem. Wonden van Romeinse soldaten werden behandeld met een aftreksel van madeliefjes. Verse blaadjes kunnen gekauwd worden bij mondontstekingen en aften.

Salade met madeliefjes

Madeliefjes bevatten tot 30 mg. vitamine C per 100 g. In het voorjaar kunnen de blaadje gebruikt worden om te verwerken in een salade. Ook de wat bitter smakende bloemen kunnen gegeten worden, De bloemen die nog in de knop zitten smaken enigszins naar noot.

Bloemknoppen van de madelief als kappertjes

De nog niet geopende bloemknoppen kunnen in zuur worden ingelegd en als vervanging voor kappertjes gebruikt worden.

Ingrediënten:
madeliefknoppen
3 sjalotjes
Peperkorrels (groen, wit en zwart)
Jeneverbes en mosterdzaad
Witte wijn azijn
Bereiding: Doe een paar sjalotjes in stukken, de peperkorrels, het mosterdzaad en een jeneverbes in een potje samen met de bloemknoppen en overgiet dit met kokende witte wijn azijn. Giet over in een met soda gereinigde pot, sluit deze goed af en laat hem op de kop afkoelen.

Met de kids snoep/ gebak maken van madeliefjes. Ook dat kan!

Recept versuikerde madeliefjes

Ingrediënten:
versgeplukte madeliefjes
kristalsuiker
1 eiwit
Bereiding:Klop het eiwit tot het luchtig is. Penseel hiermee de van steeltjes ontdane bloemetjes voorzichtig in en bestrooi dit met fijne kristalsuiker. Leg de bloempjes op bakpapier op het ovenrooster in een voorverwarmde oven van 50 graden. Laat de bloemen, met de ovendeur op een kier, door en door drogen. Luchtdicht bewaren en niet te lang bewaren.

Madeliefjessoep

Van madeliefjes kun je een heerlijke kruidige soep maken die in de verte op kervelsoep lijkt. Je moet er wel even voor plukken want je hebt er een paar honderd frisse bloemetjes voor nodig.

Ingrediënten:
2 handen vol madeliefjes
1 liter kippenfond
30 g boter
versgemalen zwarte peper
zout naar smaak
Bereiding: was de madeliefjes en laat ze goed uitlekken. Bewaar wat madeliefjes voor de garnering. Doe de rest in de blender en hak ze (kort) fijn. Bak de madelieven in de boter even aan en laat ze even stomen. (Laat ze niet verkleuren). Giet hier warme fond bij en laat dit tien minuten pruttelen. Maak op smaak met peper en zout en serveer met brood.

Boeken over eetbare bloemen en planten

Viooltjes, pinksterbloemen, calendula, zonnebloemen, paardenbloemen en madeliefjes zijn maar een paar soorten eetbare bloemen. Er zijn meerdere boeken verschenen over dit onderwerp, zoals bijvoorbeeld 'Nooit geweten dat je viooltjes kunt eten', 'eetbare planten, bloemen en zaden uit de vrije natuur' en 'nooit geweten dat je goudsbloemen kunt eten.

Meer lezen over eetbare planten en bloemen uit de vrije natuur?

Klik op deze link voor een lijst van boeken over eetbare planten uit de natuur. 

Klik op deze natuurkalender om te zien wat in welke maand te oogsten zonder te zaaien is. 

Meer over het gebruik van eetbare planten, bloemen, struiken en bomen uit de vrije natuur is te lezen in de onderstaande artikelen:

aalbes, aardaker, adderwortel, Amerikaanse vogelkers , appelbes, beuk 1, beuk 2, berenklauw,berk, boerenwormkruid, eetbare bomen, bottelroos, brandnetel, brem, calendula, cranberry,daslook, den, duindoorn, duizendblad, eik, Elsbes, framboos, gele kornoelje, gladde iep, grote engelwortel, hazelnoot, hondsroos, jeneverbes, kastanje, klis, krentenboompje, lijsterbes, linde,lisdodde, madeliefjes, magnolia, meidoorn, muurpeper, paardenbloem, pinksterbloem, riet,rode bes, schietwilg, sleedoorn, eetbare struiken, tamme kastanje, veldzuring, vlier, vogelmuur,vossebes, walnoot, waterkers, weegbree, zoete kers, zomereik, zwarte bes