Het bestandssysteem van een besturingssysteem gebaseerd op Linux ziet er helemaal anders uit dan het bestandssysteem van het populaire besturingssysteem Windows. Het biedt meer flexibiliteit en stelt hoge eisen aan data integriteit. Dit artikel vormt een belangrijke basis om de betekenis van de hoofdmappen en de indeling van het Linux bestandssysteem te begrijpen.

Het Linux besturingssysteem wordt in een aantal distributies aangeboden. De meeste daarbij zijn gratis verkrijgbaar. Door een verbeterde gebruiksvriendelijkheid zijn er enkele distributies die inwinnen aan populariteit en aanhang. Enkele voorbeelden zijn: Ubuntu, Fedora, openSUSE, Mandriva. Maar de organisatie van het bestandssysteem ziet er daarbij helemaal anders uit dan het Windows besturingssysteem dat nog steeds het meest gebruikt wordt op de desktop computer.

Bestandssysteem

Voor de meeste Linux distributies wordt het bestandssysteem EXT gebruikt. EXT staat voor 'extended file system' (wat uitgebreid bestandssysteem betekent). De laatste versie is EXT4. Het werkt sneller dan zijn voorganger EXT3 voor aangebrachte optimalisaties. Bij EXT2 werd nog geen gebruik gemaakt van een journaal. Het journaal houdt alle veranderingen aan het bestandssysteem bij waardoor een snellere controle en herstel van data mogelijk is. Onder andere daardoor is defragmenteren niet nodig, wel wordt er regelmatig op fouten gecontroleerd (bvb. tijdens het opstarten).

Indeling

In een DOS/Windows systeem wordt elke partitie van de harde schijf aangesproken door een letter (standaard startend bij de letter 'C') gevolgd door een dubbele punt ':' en een backward slash '\'. Een diskette drive heeft de letter 'A' (en een tweede diskette drive de letter 'B'). Andere opslagmedia (zoals een CD-ROM drive, DVD-ROM drive, Iomega ZIP drive, geheugenkaartlezer, netwerkdrive, externe harde schijf) krijgen een oplopende letter. De letters van de opslagmedia kunnen gewijzigd worden volgens persoonlijke voorkeur.

Het Linux bestandssysteem start vanaf een zogenaamde 'root', voorgesteld door een forward slash '/'. Vanaf hier wordt de mappenstructuur opgebouwd. Andere partities van de harde schijf of andere opslagmedia worden dan 'gemount' (of gelinkt) aan een submap onder de 'root'. Dit maakt het dus mogelijk om mappen te laten verwijzen naar andere partities. Deze manier van werken zorgt voor veel flexibiliteit.

Hoofdmappen

In tegenstelling tot het DOS/Windows bestandssysteem, zijn de namen van bestanden en mappen hoofdlettergevoelig in het Linux bestandssysteem. In een Linux omgeving zijn dit enkele belangrijke hoofdmappen vanaf de root directory:

• sbin: bevat essentiële programma's voor de werking van het systeem voor alle gebruikers (bvb. systeembeheer, onderhoud, hardware configuratie, bootmanager).
• bin: basiscommando's voor zowel de administrator als de gewone gebruiker (bvb. commando's om te navigeren in het bestandssysteem).
• boot: de Linux kernel en de bootmanager Lilo plaatst hier een backup van de boot sector.
• dev: bevat de voorstelling van alle hardware en randapparatuur van de computer. Elke bestand stelt een randapparaat voor. Om een apparaat aan te spreken wordt data naar het bestand geschreven (bvb. om een geluid af te spelen) of data van het bestand gelezen (bvb. een netwerkstream inlezen).
• etc: configuratiebestanden van het systeem zoals de configuratie van de grafische X-omgeving, bootmanager, opstart scripts.
• home: persoonlijke mappen van de gebruikers met hun documenten en instellingen. Elke gebruiker heeft een submap genoemd naar hun gebruikersnaam.
• lib: gedeelde libraries vereist voor systeemprogramma's.
• lost+found: als het systeem abrupt afgesloten werd (bvb. door een stroomonderbreking), zal het programma fsck het bestandssysteem controleren, corrupte bestanden proberen herstellen en het resultaat in deze map plaatsen.
• mnt: bevat alle mount-punten van het systeem voor toegang tot opslagmedia zoals partities op de harde schijf, diskette drive, CD-ROM drive.
• opt: software en aanvullende pakketten die geen deel uitmaken van de standaard installatie (bvb. KDE, StarOffice).
• proc: een virtueel bestandssysteem (opgeslagen in het virtueel geheugen en opgebouwd tijdens het opstarten) dat alle processen volgt en de staat van het systeem bijhoudt.
• root: persoonlijke documenten en instellingen van de 'root' gebruiker, die beheerder van het systeem is.
• tmp: tijdelijke opslag van data, wordt meestal volledig leeg gemaakt tijdens het afsluiten.
• usr: alle programma's voor de gebruikers (bvb. de grafische X-omgeving, telnet, ftp, gnome applicaties).
• var: spool bestanden (bvb. data om te versturen naar een printer).