Het lijkt op een slechte film. Julian Assange, oprichter van de onthullingswebsite WikiLeaks, is vandaag in Londen gearresteerd. Regeringsleiders noemen hem een een terrorist, zeggen hardop dat hij dood moet en lijken nu de strijd zowaar te gaan winnen. Dit is een slag voor vrijheid van informatie op internet.

Het gaat al dagen in het nieuws over WikiLeaks en de oprichter Julian Assange,
maar wat is nou eigenlijk dat ' WikiLeaks' en wie is die 'Julian Assange'?
 

Klokkenluiderswebsite

WikiLeaks is een in 2006 opgezette website die bedoeld is als een plaats waar klokkenluiders uit overheidsinstellingen en bedrijven, waar ook ter wereld, anoniem documenten kunnen plaatsen (lees: lekken) teneinde misstanden aan de kaak te stellen. WikiLeaks zou zijn opgezet door wetenschappers, journalisten en dissidenten uit de Verenigde Staten, Europa, Zuid-Afrika en Taiwan, hoewel de details hierover niet bekend zijn

Werkwijze

WikiLeaks garandeert dat iedereen die documenten op de website plaatst absoluut ontraceerbaar is. Hetzelfde geldt voor de initiatiefnemers. Bekend is slechts dat het Amerikaanse bedrijf Dynadot optreedt als host voor de site, die in november 2007 meer dan 1,2 miljoen documenten telde. Op de vraag wie er achter WikiLeaks zitten, geeft de website als antwoord: WikiLeaks is een project van The Sunshine Press. Sunshine slaat vermoedelijk op Queensland in Australië dat ook wel The Sunshine State wordt genoemd. WikiLeaks-woordvoerder Julian Assange is in Queensland geboren.

Kritiek en geheimzinnigheid

Er is vanuit diverse fronten kritiek op WikiLeaks: op de inhoud, op het idee waarop de website is gebaseerd en op de gegarandeerde anonimiteit.

• Een suggestie is dat de website is opgezet door de CIA. Hoewel dit niet bewezen is, blijft de beschuldiging WikiLeaks achtervolgen. In de rubriek 'About us' wordt de bewering ontkend, maar de initiatiefnemers maken zich niet bekend.
• Kritiek is er ook op het principe van strikte anonimiteit voor de klokkenluiders die documenten uploaden naar de site. Zolang de klokkenluiders en motieven niet bekend zijn, valt het waarheidsgehalte niet altijd te beoordelen.
• Daarnaast is er twijfel over of de website haar garantie van anonimiteit kan waarmaken: in theorie is het mogelijk de site te kraken om zo de identiteit van de uploaders te achterhalen. WikiLeaks biedt overigens verschillende mogelijkheden en advies voor het inzenden van informatie per gewone post.

Gewonnen prijzen

WikiLeaks heeft de volgende prijzen gewonne:

• 2008 Economist Index on Censorship Freedom of Expression award
• 2009 Amnesty International human rights reporting award (New Media)
   

Julian Assange

Assange werd in 1971 in Townsville, Queensland geboren, zijn ouders hadden een reizend theatergezelschap, de reden waarom hij les kreeg op 37 verschillende scholen en studeerde aan 6 universiteiten in Australië.

Als hacker verkreeg hij toegang tot computers van onder andere een Australische universiteit en een telecommunicatiebedrijf, naar eigen zeggen om hun veiligheidsgaten te testen maar hij werd niettemin veroordeeld vanwege computervredebreuk.

Na zijn periode als hacker vestigde Assange zich aanvankelijk in Melbourne als programmeur.

Assange richtte in 2006 WikiLeaks op. Sinds bekend is dat hij betrokken is bij WikiLeaks heeft hij geen vaste woon- of verblijfplaats en woont hij naar eigen zeggen op luchthavens om te voorkomen dat hij in handen zal vallen van Amerikaanse veiligheidsdiensten.[bron?] Het Pentagon heeft gemeld dat zij Julian Assange graag willen spreken met betrekking tot het lekken naar en publiceren door Wikileaks van de video met de naam Collateral Murder waarin te zien is dat tijdens een Amerikaanse helikopteraanval in 2007 in Bagdad 12 Iraakse burgers en enkele journalisten van Reuters gedood werden.

Assange kwam 21 juni 2010 even uit zijn schuilplaats om te spreken tijdens een hoorzitting van het Europees parlement in Brussel over (zelf-)censuur en vrijheid van meningsuiting in Europa.

 Vervolging

Op vrijdag 20 augustus 2010 vaardigde de Zweedse politie een arrestatiebevel uit tegen Assange, wegens verdenking van verkrachting. Twee vrouwen tussen de 20 en 30 jaar zouden zich bij de politie hebben gemeld, maar omdat zij geen officiële verklaring wensten af te leggen werd het arrestatiebevel in eerste instantie weer ingetrokken. Volgens de Zweedse hoofdaanklaagster Eva Finne werd Assange niet langer verdacht van verkrachting. Assange noemde het een lastercampagne en een vorm van karaktermoord. WikiLeaks verklaarde op haar website dat men was voorbereid op het zwart maken van haar oprichter en woordvoerder en dat de mensen achter WikiLeaks volledig achter Assange staan: "Terwijl Julian zich richt op zijn verdediging en het zuiveren van zijn naam, zal Wikileaks voortgaan met haar reguliere werkzaamheden."

In november 2010 zette Interpol Assange op de lijst van gezochte criminelen. Hij werd gezocht in bovengenoemde verkrachtingszaak. WikiLeaks bleef beweren dat de beschuldigingen onderdeel uitmaken van een gerichte lastercampagne tegen de oprichter van de website. Op 7 december 2010 meldde Assange zich bij de politie in Londen, waar hij werd gearresteerd.