De financiële wereld: Wat gebeurd er als je trots doorslaat naar hoogmoed ? Het Hybrissyndroom.

Hoogmoed komt voor de val. Wat is hoogmoed? Om die vraag te kunnen beantwoorden is het nuttig om eens te kijken naar iemand die door wetenschappers, politici en schrijvers ervan beticht wordt.

George W. Bush en zijn Hybrissyndroom.

Op 1 mei 2003 landde George W. Bush op het vliegdekschip de USS Abraha Lincoln. Bush stapte in vol militair ornaat uit om zich vervolgens te laten fotograferen.

In zijn toepsraak sprak hij:
“The major combat operation in Iraq have ended, the battle of Iraq is one victory on a the war on terror that began on September 11th, 2001, and still goes on”

Dit alles vond plaats onder een door het Witte Huis vervaardigd spandoek waarop te lezen stond:
MISSION ACCOMPLISHED

Het geweld ging door in Iraq zonder dat er een duidelijk plan was voor wat er na de inval moest gebeuren. Tot op de dag van vandaag......

David Owen schrijver van het boek The Hubris Syndrome betitelt dit gedrag als een ongelofelijke hoogmoedige daad.

Het Hybrissyndroom is gebaseerd op het woord Hybris dat in het oude Griekenland duidde op handelingen waarbij hooggeplaatste mensen anderen vernederen en daardoor in tweede instantie ook zichzelf vernederen.

Waarbij de huidige situatie in Griekenland ook een goed voorbeeld is en het gedrag van mensen in de financiële wereld, wat tot de huidige crisis heeft geleid.

Hybristisch gedrag werd door de “oude Grieken”, (hoe ironisch) als een uiting van overmatige arrogantie gezien.

Hybris was DE grootste zonde. Meestal ging de dader er zelf aan ten onder.

Hybris is nu een woord wat staat voor overdreven trots, overmatige zelfverzekerdheid en minachting voor anderen.

Het is synoniem met hoogmoed.

Een overtreffende trap van Hybris is het Hybrissyndroom.

Als je wilt toetsen dat jij of iemand in je omgeving aan het hybrissyndroom lijdt moet je letten op de volgende eigenschappen:

• Een narcistische neiging vertonen om de wereld slechts te zien als een arena waarin je macht kunt uitoefenen en persoonlijke glorie kunt halen.

• Vooral die acties willen uitvoeren die jou in een goed daglicht plaatsen en je imago verbeteren.

• Je overmatig druk maken om je imago en prestatie.

• Op een Messiasachtige manier praten over de dingen die je doet en neigen tot een verheven manier van spreken en acteren.

• Een overmatig vertrouwen in je eigen beoordelingsvermogen hebben en minachting voelen voor het advies of de kritiek van anderen.

• Een zo overdreven geloof in jezelf hebben dat je denkt dat je haast alles kunt bereiken.

• Denken dat je je, in plaats van je te moeten verantwoorden voor je collega’s of de publieke opinie, alleen maar hoeft te verantwoorden voor een veel hogere macht, zoals de wereldgeschiedenis of God.

• Je zo identificeren met je land, je bedrijf of instituut dat je denkt dat jouw zienswijze en belangen identiek zijn aan die van het land of organisaties (zoals, overheid banken).

• Rusteloos, roekeloos en impulsief zijn.

• Steeds meer los komen te staan van de realiteit, wat vaak samen gaat met een toenemend isolement.

• Het niet nodig vinden om aspecten als haalbaarheid, kosten en nadelen van een plan in ogenschouw te nemen.

• Overdreven zelfvertrouwen hebben, waardoor je je niet druk maakt om de details van een beleid, maar gewoon maar doet wat jou goeddunkt.

Er zijn ook externe factoren:

• Behoorlijk wat macht hebben, bij het hybrissyndroom maakt het niet uit of je succesvol bent.

• Weinig beperkingen tegenkomen die het uitvoeren van je autoriteit beletten.

• De machtige positie enige tijd bekleden.

Er is een zeer effectieve manier om van het hybrissyndroom af te komen:

Je macht of geld verliezen.

Wat kun je doen om je te beschermen tegen het hybrissyndroom:

• Bescheidenheid en het blijven inwinnen van informatie.

• Ontvankelijk blijven voor kritiek en zelfkritiek

• Gevoel voor humor hebben

Volgens David Owen zijn er de laatste honderd jaar zeker drie wereldleiders geweest die aan het hybrissyndroom leden. Margareth Thatcher, George W. Bush en Tony Blair.

Zelf denk ik ook nog dat Geert Wilders en Wouter Bos er last van hebben of in ieder geval dat de eerste symptomen aanwezig zijn. Waarbij Wouter gekozen heeft om op te stappen omdat hij waarschijnlijk bij zijn positieven is gekomen en heeft ingezien wat hij heeft aangericht en waar we de komende 20 jaar financieel voor moeten bloeden.

Als het hybrissyndroom toeslaat is er geen sprake meer van goed leiderschap. Niet prosociaal gedrag maar hoogmoed lijkt de drijvende kracht achter handelingen te worden.

Mensen die aan het hybrissyndroom leiden zullen zich niet snel laten onderzoeken of het idee accepteren dat ze ziek zijn. Van iemand aan de top met hybrissyndroom kom je niet snel af.

Het hybrissyndroom is verwant aan narcisme, narcisten hebben een overdreven zelfbeeld, doen er alles aan om dit te behouden, zijn vooral met zichzelf bezig, houden erg van aandacht, zijn vooral bezig met persoonlijk succes en zijn moeilijk in staat tot intimiteit en warmte in een relatie.

Onderzoek toont aan dat narcisten zich vaak opwerpen als leiders en ook door anderen in eerste instantie als leider aanvaard worden.

Echter op het moment dat het de groep duidelijk wordt dat de nieuwe leider niet de groep maar vooral zichzelf als middelpunt ziet, is het snel gedaan met de liefde.

Het hybrissyndroom of narcisme bij leiders van bedrijven, instellingen of van een land kan enorme gevolgen voor de wereld hebben en het leven van vele schaden.

De deugdzame vorm van hoogmoed is trots en is in de evolutie ontstaan omdat dat het prosociaal gedrag bevordert en je aanspoort je in te zetten voor doelen die nuttig zijn maar je wel veel inspanning kosten.

Deze deugdzame vorm van trots kan echter ontsporen en leiden tot hoogmoed en eventueel het hybrissyndroom.

Macht en narcisme lijkt bij deze ontsporing in het brein een rol te spelen. Hoogmoed kan je op korte termijn status brengen daarna vaak onbegrip en eenzaamheid.

Bij hoogmoed draait het namelijk vooral om jezelf en dan draag je weinig bij aan je omgeving.

Liefde, empathie, compassie en zelfreflectie.

In der Beschränkung zeigt sich der Meister.

Godspeed, Martin