Public

Mijn traumatische ervaringen als beginnend leraar op de 'Vrije School' in de hakbijlenbuurt!

Taco-Veldstra > Xead - Kennis & Educatie

Toen ik begon met lesgeven gaf ik op een autoritaire school les en een vrije school. Met anti-autoritaire opvoeding had ik grote problemen.

MIJN TRAUMATISCHE  ERVARING ALS BEGINNEND LERAAR LICHAMELIJKE OPVOEDING, OP DE VRIJE SCHOOL IN DE HAKBIJLENBUURT.

MIJN EERSTE JAAR ALS LERAAR

ANTI AUTORITAIRE SCHOOL!

Ik begon in deelbetrekking op de Katwijkse Christelijke LTS in 1968 en kon daar goed orde houden, omdat het een school was met een traditioneel autoritair systeem. [lees:’Mijn ervaringen als beginnend leraar, hoe streng kun je zijn’.] Maar ik gaf in die tijd ook les aan de lagere: ‘VRIJE SCHOOL’. Er was een enorm contrast tussen die scholen.

ARMOE EN LEPRA

Als ik naar school fietste zaten de vrouwen voor de deur sperziebonen te bewerken voor conserven fabriek Nieuwenhuizen, die ze in blikken verkochten. Veel vaders werkten op die fabriek tegen een schamel loon in ploegendienst van drie maal acht uur. De wijk was ook nog niet hersteld van de bommen die de Engelsen aan het einde van de oorlog hadden gegooid, om de nabijgelegen spoorlijn te ontwrichten. Over die spoorlijn werden de V1 en V2 raketten  vervoerd.

In een van die ingestorte huizen woonde een vrouw die aan lepra leed, in haar gezicht en die door iedereen werd gemeden. Haar gezicht was zo aangetast en verteerd, ik voelde de horror door mijn lijf gieren als ik haar zag.  Alle menselijkheid leek te ontbreken. Als ik langs haar reed wendde ze zich af, maar als ze opkeek groette ik haar uiterst beleefd met angst in mijn hart en legde wat kleingeld op de stoep. Ik was geen held als Damiaan  [Belgisch zendeling en lepra arts] of Albert Schweitzer.  

                                                                                  V1 RAKET

ANTI AUTORITAIRE SCHOOL IN DE HAKBIJLENBUURT!
De school lag in het hartje van Leiden vlakbij de zogenaamde: ‘hakbijlenbuurt’. Het was een achterstandswijk. De naam zegt het al, conflicten werden met de bijl opgelost. Er heerste de macht van de sterkste en er was veel criminaliteit en prostitutie
Het hoofd van de Vrije School was een Amsterdammer, meester John Lindner. Iedereen werd getutoyeerd, ook door de leerlingen. Ik was het daar niet mee eens, maar John beweerde dat het een essentieel onderdeel  van het systeem was. De kinderen verschenen schamel gekleed op school. Ze kwamen uit grote gezinnen en wie het eerst opstond, kon zich nog redelijk kleden. Maar de laatsten hadden vaak geen sokken aan of waren zo armoedig gekleed dat ze het vaak koud hadden.

MISSCHIEN VOELDEN DE KINDEREN ZICH VRIJ, MAAR IK TOTAAL NIET!
Ik voelde me op die school zo misplaatst. Maar er waren toen niet veel banen in mijn vak en ik moest toch geld verdienen. Maar de experimenten met anti autoritaire opvoeding voerde John autoritair uit.

CREATIVITEIT DAAR GING HET OM!
De gangen waren watervallen door de kinderen, heel creatief gemaakt van zand en water. Het moet gezegd ze maakten schitterende zandsculpturen. Maar als ik naar het pauzelokaal liep werd ik nat gespoten en als een verzopen kat kwam ik dan binnen en John moest daar vreselijk om lachen. Ik zei dan: ‘een klein beetje orde zou geen kwaad kunnen John’, maar hij hield vast aan zijn doctrines en respect moet je verdienen was zijn motto!

ORDE

Of je orde kon houden was van geen enkel belang, ik probeerde het wel. De leerlingen die ik lesgaf zaten in de hoogste klas en waren 11 en 12 jaar oud. Mijn lesgeefprogramma, zoals ik het geleerd had op de Academie, was volstrekt nutteloos gebleken. Aanvankelijk hield ik me aan die schema’s maar dat was tijdsverspilling. ‘Taco’ zei Bas  het zoontje van een souteneur die een van de beste voetballers van de regio was:’ die oefeningen willen we niet, ga die maar zelf doen en dan draaide het uit op kegelvoetbal in de zaal bij slecht weer, of voetballen op het plein. De meisjes kregen gescheiden les van de jongens en die wilden maar twee dingen: ringzwaaien of apekooien. Iets wat je de laatste les gaf als beloning op een normale school. Als ik wat anders deed hadden ze geen zin om mee te doen. En gingen ze kletsen en roddelen met elkaar. Van de onderwijs inspectie kreeg ik een schrobbering voor mijn eenzijdige lesgeven. Mijn contract zou niet verlengd worden. Ik was er niet rouwig om.

IK HAD NIETS AAN DIDACTIEK, PEDAGOGIEK EN PSYCHOLOGIE!
Ik dacht aan alles wat ik geleerd had over psychologie, pedagogie en didactiek. In de praktijk had ik er niets aan. Gelukkig had ik zelf gevoetbald zodat ik de parijen goed uit elkaar wist te houden en geen verkeerde beslissingen nam.  Ook niet toen Bas, een doorgebroken tegenspeler met een sliding tegen zijn enkel, op de stenen kwakte. De jongen kromp ineen van pijn. En ik gaf hem als troost een penalty. Bas was daar zo boos over dat hij mij een schop gaf. Mooi dacht ik, dit is de limiet en ik pakte hem in een wurggreep tot hij een rood hoofd kreeg. Ik zeg: ‘als je dat nog een keer flikt ga je van school’. Meld je maar bij John. Een half uur later kwam hij terug en vroeg aan mij of hij weer mee mocht doen. Ik vroeg: ‘Wat voor straf heb je gehad’? Zijn antwoord maakte me razend: ‘helemaal geen straf en ik verdien dat ook niet want ik maakte een faire sliding’. Ik zeg ‘bied dan eerst maar eens je excuses aan voor die schop die je me gaf. Hij zegt: ‘sorry, maar je mag mij ook niet zo verwurgen’. ‘Ik zal het mijn vader vertellen’ en die maakt je helemaal af’.

SOUTENEUR KOMT VERHAAL HALEN!

De volgende dag komt zijn vader na de les naar me toe en grijpt me beet.’Voortaan moet je met je poten van mijn zoon afblijven:’ Ik denk:’ gelukkig heeft hij geen bijl meegenomen dan was ik vast gedecapiteerd’. Mijn hart bonst in mij keel en het is nu ‘fight or flight’ Ik voel de adrenaline door mijn lijf spuiten, maar zeg heel cool: ‘wat zou U doen als U geschopt zou worden door Uw zoon’? Hij negeert mijn repliek en de neanderthaler van 2 meter lang een meter breed met de hersens van een amoebe herhaalt, terwijl hij probeert zijn arm om mijn hoofd te leggen, ‘je moet met je poten van mijn zoon afblijven’. Hij grijpt naar mijn strot, normaal ben ik niet zo’n held maar in het nauw gedreven, denk ik aan mijn eerste zelfverdedigings les boksen. Sla op de neus als je ernstig bedreigd wordt. Maar hij is dichtbij kan hem geen directe stoot geven maar wel een hoek met mijn rechter die boven op zijn neus terecht komt. Van schrik laat hij los en het bloed spuit uit zijn neus. Gelukkig zijn John en de onderwijzers op het rumoer afgekomen en gaan voor me staan. Hij loopt weg en roept:  'ik kom terug en maak jullie allemaal af’.

BAS EN BOKSEN

Bij de volgende gymnastiekles wordt er met respect naar me geluisterd. Bas is als was in mijn handen en eindelijk kan ik een beetje lesgeven. Ik dacht als boksen zoveel indruk maakt ga ik ze dat leren en ik verzocht John geld te fourneren voor bokshandschoenen. Hij vond het een prima idee. Dat boksles niet op het programma stond op de lagere scholen, lapte hij aan zijn laars. 'Wij zijn een Vrije school en we leren, creatief in het leven te staan en zelfverdediging hoort er van nu af aan bij'. Ik maakte het jaar met plezier af, maar toen ik een keer zwemles gaf hoorde ik dat een klasgenoot van de Academie, werkte als ceremoniemeester bij de Holland Amerika Lijn. Ik reed direct naar Rotterdam naar het gebouw, waar nu  ‘Hotel Restaurant New York’ is gevestigd en 2 maanden later maakte ik mijn ‘maiden trip’ naar New York. Die avonturen kunt U lezen in het boek’ Liefdevol’ dat 1 juni uitkomt!

AFSCHEID!
Op de afscheidsavond van de ‘VRIJE SCHOOL’ komt de souteneur naar me toe, ik schrik, maar hij zegt alleen: ‘bedankt Taco’.

THE BOXER: Simon and Garfunkel excerpt:
In the clearing stands a boxer
And a fighter by his trade
And he carries the reminders
Of ev'ry glove that layed him down
Or cut him till he cried out
In his anger and his shame
"I am leaving, I am leaving"
But the fighter still remains

28/09/2012 12:13

Reacties (43) 

Voordat je kunt reageren moet je aangemeld zijn. Login of maak een gratis account aan.
03/07/2012 11:27
Geweldig geschreven en een mooi tijdsbeeld alleen ik ken de Vrije School uit die tijd juist als een dogmatisch antroposofische school met zeer autoritaire trekken. Maar dat zal dan wel een andere Vrije School geweest zijn.
03/07/2012 11:16
Amai, bijzonder verhaal, lepra, het lijkt zo ver voor mijn tijd... Wat je omschrijft kan ik me niet voorstellen... Het zoveelste bewijs dat de veranderingen binnen onze maatschappij niet stil staan.
Duim erbij
03/07/2012 11:14
Dank jullie hel erg hartelijk voor de mooie reacties. Ik reageer even op Annemarie. Mijn vader zei altijd: Vrijheid in gebondenheid. Er moeten ook limieten zijn die de vrijheid juist versterken.
03/07/2012 11:14
Goed beschreven en een goede leerschool voor jou geweest. Vrije school is mooi voor de openheid van de persoonlijke ontwikkeling van het kind maar niet voor onze samenleving. Wat vind jij van de aanpassing van deze school in onze maatschappij?
03/07/2012 11:14
Nostalgie naar vroeger en ook weer niet. Het leven is kort. Wij blijven dezelfde lijkt het. Goed geschreven boeiend om te lezen.
Duim
Tex
03/07/2012 11:14
Heel mooi verhaal, Taco. Dikke duim voor je. Rachel
03/07/2012 11:14
Interessant die verandering van de maatschappij en het gedrag van de mensen... Je hebt jouw ervaringen prachtig beschreven.