Public

Bladmuziek: muzieknoten leren lezen

Epsonet > Xead - Entertainment

Wilde u altijd al weten wat die vreemde tekentjes betekenen waaruit muzikanten de prachtigste muziek halen? Leer nu hoe men noten leest.

Bladmuziek: Muzieknoten leren lezen

Zelfs grote muzikale meesters zoals Jimi Hendrix en zelfs Mozart in zijn jonge jaren konden geen noten lezen. Dit komt omdat dit niet altijd nodig is om muziek te maken, alleen om muziek van andere te leren spelen. Men leest de muziek. Ook zit er wel een verschil tussen de bladmuziek van een pianist en een drummer.

Muzieksleutel

Vooraan elke notenbalk (een regel bladmuziek) staat altijd een muzieksleutel. De twee bekendste zijn de G-sleutel (zie afbeelding artikel) en de F-sleutel (zie foto). Deze sleutel bepaalt de toonhoogte van de muziek. Een pianist moet dus andere noten spelen met een F-sleutel dan met een G-sleutel. De G-sleutel geeft meestal de hoofdmelodie aan en de F-sleutel overige geluiden zoals de bas.

 

Maten

Een notenbalk zelf is weer verdeelt in maten, dit zijn verticale strepen die aangeven wanneer de maat vol zit (daar komt ook de uitdrukking vandaan). Na de muzieksleutel staat ook altijd een maatsoort (zie onderstaande foto). Het bovenste cijfer vertelt hoeveel tellen (1 tel = 1 seconde bij een 4/4 maatsoort, de standaard maatsoort) er in één maat zitten en het onderste maat vertelt hoelang 1 tel duurt op die regel. Op deze foto is ook te zien dat er akkoorden worden gespeeld, de grote C en G boven de notenbalk vertellen dit. Akkoorden zijn combinaties van verschillende noten die tegelijk worden gespeeld. Akoestische gitaren bijvoorbeeld gebruiken dit erg veel en hoeven dus geen echte noten te kunnen lezen.

De Notenbalk

Deze foto hierboven laat alle mogelijke (hele) noten zien die kunnen gespeeld worden in een G- en F-sleutel. Een notenbalk heeft vijf lijnen. Op en tussen elke lijn kan een noot worden gespeeld. Elke noot heeft zijn eigen letter eronder staan die laat zien welke toets, snaar, gat of wat dan ook moet worden aangeslagen moet worden bij een instrument. Bij een piano heeft bijvoorbeeld elke witte toets een andere plek in de notenbalk. Een noot die meer aan de linkerkant van de piano zit, zal aan de onderkant van de notenbalk zitten en een toets aan de rechterkant van een piano, zal in de bovenste helft zitten. Ook is het mogelijk om hele hoge of lage noten te kunnen lezen door middel van hulplijnen, zo ziet u op de bovenstaande foto de omcircelde C op een kort lijntje wat erbij is gezet staan. Dit zijn noten die minder vaak voorkomen en daarom geen eigen volledige lijn hebben, toch heeft elke bladmuziek altijd 5 lijnen, zelfs al staan er meer noten op hulplijnen dan in de echte notenbalk.

Ook zien we hier weer de G-sleutel en de F-sleutel terugkomen. Als men een noot uit de F-sleutel 2 plaatsen/noten naar boven verplaatst, komt deze op een zelfde soort noot terecht als in de G-sleutel. Alleen zal dit een lagere noot zijn dan die op de G-sleutel. Dit is omdat de noten maar van A t/m G gaan en dan weer opnieuw bij A beginnen. Alleen is de tweede A een hogere A dan de eerste (op de G-sleutel), dit is ook op de foto te zien. Men leest de noten gewoon van links naar rechts.

De Noten

Elke toon op bladmuziek heeft zijn eigen nootwaarde, dit geeft aan hoelang de toon duurt. De basisnoot, een hele noot, is een open bolletje zonder stok eraan. Deze duurt 4 seconde in een 4/4 maatsoort, dus 1 maat. De halve noot, de helft van een basisnoot, is een open bolletje met een stok eraan. Deze duurt 2 seconde in een 4/4 maatsoort. De kwartnoot is een zwart ingekleurd bolletje met een stok eraan, deze duurt 1 seconde (zie foto 'De Notenbalk' hierboven). Daarna komt de achtste noot. Dit is een kwartnoot met een vlaggetje eraan, duurt 0.5 seconde. Dan komt de zestiende noot, deze heeft twee vlaggetjes en duurt ook de helft minder lang. Zo komen er nog meer noten die steeds een extra vlaggetje krijgen en korter duren, ze komen alleen niet vaak voor, korter dan een zestiende noot. Als er een punt achter een noot staat betekent dit dat de noot 50% langer duurt.

Kruizen en mollen

Vaak staan er tussen de muzieksleutel en de echte noten nog wat tekens. Dit zijn kruizen (zie afbeelding artikel) of mollen (zie foto), soms staat er maar één en soms staan er ook meer, maar er staan nooit mollen én kruizen vooraan een notenbalk. Zo'n kruis of mol vooraan de regel zorgt ervoor dat elke noot op/tussen die lijn (ligt eraan waar de mol of kruis staat) een halve toon hoger of lager wordt gespeeld. Een kruis zorgt ervoor dat de noot een halve toon hoger wordt gespeeld en een mol zorgt ervoor dat de noot een halve toon lager wordt gespeeld. Op een piano zijn de zwarte toetsen halve tonen. Zo betekent G# eigenlijk: De noot G en een half.

Daarnaast is het ook mogelijk om voor een muzieknoot zelf, dus een rondje op de notenbalk zelf, een kruis of een mol te plaatsen. Dan is dat kruis of die mol alleen bedoelt voor die maat. Er kan ook een herstellingsteken staan in de maat, deze zorgt ervoor dat de noten weer normaal worden gespeeld in die maat. Maar na de maat waarin het herstellingsteken, mol of kruis staat wordt er gewoon weer gespeeld zoals vooraan de regel staat.

28/09/2012 12:07

Reacties (6) 

Voordat je kunt reageren moet je aangemeld zijn. Login of maak een gratis account aan.
26/11/2012 18:26
26/11/2012 18:25
03/07/2012 09:23
Hele goede uitleg! Makkelijk te volgen! Nu kan ik weer beginnen met muziek spelen xD
03/07/2012 08:58
Uw artikel is een mooie aanvulling op mijn eerste artikel en de artikels die ik in de toekomst zal schrijven. Er bestaan grote muzikanten die geen noot muziek kunnen lezen, maar zelf ben ik toch verknocht aan de partituur op het moment dat ik een nieuwe compositie of popnummer instudeer.
03/07/2012 08:26
goed idee om dit artikel te schrijven! ik heb het ooit eens op school gehad, maar was het allang vergeten. Maar nu is het helemaal opgefrist :)
03/07/2012 08:26
Goede uitleg duim.