Public

Ganzebord of Ganzenbord

WritingAlice > Feiten en Weetjes

http://plzcdn.com/ZillaIMG/d83bb1c2ebb967339d7b6858a518ce57.jpgIs het Ganzenbord of is het Ganzebord? Laten we eerlijk zijn, eigennamen houden zich volgens mij niet bezig met spellingsveranderingen, toch kwam ik op mijn speurtocht naar wetenswaardigheden over dit oude spel beide spellingen tegen. 


Nu kan ik me niet meer herinneren wat er op de doos stond van het spel dat ik als kind speelde. Er zat niets anders op dan het spel in een online winkel te zoeken om te kijken wat er op de doos staat. Ganzenbord dus, dat zal het dus moeten zijn en geen ganzebord. Toch is er een klein stemmetje dat zeurt dat ze de naam veranderd hebben om aan de moderne spellingseisen te voldoen. Is dit erg? Bestwel.

Ganzenbord kennen ze in vele landen

 
Laat ik nu denken dat ganzenbord zo'n typisch oer-Hollands spel is waar vele generaties mee zijn opgegroeid. Niets is minder waar. Dit spel wordt in vele landen al vele jaren gespeeld onder allerlei schattige namen, die vast in de loop van de eeuwen nooit veranderd zijn. 
Gänsespiel, Game of the Goose, Antzara-joko, Jeu de l'oieof Jeu de hasard, Gioco dell'oca of Gioco di percorso, Ju d'éson.

De geschiedenis van Ganzenbord

Het spel is al vele eeuwen oud. Echt het is elke keer leuk om te ontdekken dat een spel een lange geschiedenis heeft. De eerste vermelding van ganzenbord is al van voor 1500! 
Blijkbaar heeft koning Filips II van Spanje in die tijd een spel cadeau gekregen. Het duurde nog tot 1597 voor het spel werd ingeschreven bij het Londense Stationer’s Hall register. En rond 1640 is ganzenbord voor het eerst in Nederland gesignaleerd. In die tijd, zo lees ik op de site van wikipedia werd het spel gezien als een levens pad. Gek genoeg werden dobbelstenen als iets negatiefs ervaren, maar was het in dit geval acceptabel omdat de aard van het spel zo braaf was.
Er zijn een paar afbeeldingen van die vroege ganzebordspellen te vinden, zijn ze niet prachtig!
http://plzcdn.com/ZillaIMG/70d116568626108cb6531c1c750bddb1_medium.jpg
http://plzcdn.com/ZillaIMG/8bed90e20a8a88c964c64eb446c112f7_medium.jpg

De spelregels van Ganzenborden

Het spel is verdeeld in 63 vakken. De bedoeling is dat je met een ganzenpion zo snel mogelijk het eindpunt bereikt. Door het gooien van de dobbelsteen bepaal je het aantal vakken dat je vooruit mag. Om het je moeilijk te maken dit doel te bereiken zijn er een aantal valkuilen op je weg aangebracht.
Valkuilen
> vak 6 is de Brug - Ga verder naar 12
> vak 19 is de Herberg - Een beurt overslaan
> vak 31 is de Put - Wie in de put terecht komt moet daar blijven tot een andere speler in de put komt om je af te lossen.
> vak 42 is de Doolhof - Ga terug naar 39
> vak 52 is de Gevangenis - Wie in de gevangenis terecht komt moet daar blijven tot een andere speler in de gevangenis komt om je af te lossen.
> vak 58 is de Dood - Ga terug naar af en begin opnieuw.
> vak 63 is het einde - Wie hier het eerste komt is de winnaar.
 
http://plzcdn.com/ZillaIMG/676144f6187fd605c029a8cd6f55ec04.jpg
Andere vakken:
Er zijn ook vakken met een afbeelding van ganzen erop, kom je op een gans terecht mag je hetzelfde aantal stappen nog een keer maken.
Degene die aan het einde van het spel meer ogen gooit dan nodig is om op de het laatste vak te komen moet terugtellen. Alleen exact uitkomen telt als winnen.

Levend Ganzenbord

 
Dit is hetzelfde spel waarbij de deelnemers de pionnen zijn. Dit spel wordt gespeeld om grote groepen te vermaken op een levensgroot ganzenbord. Lees hier op de site van scoutwiki hoe dit in zijn werk gaat. 
 

Het modernste Ganzenbord iPawn

 
http://plzcdn.com/ZillaIMG/2fc04d4f8143071ba7a8f1b9adabff79.jpgNaast het klassieke ganzenbord is er nu een digitale versie. iPawn Ganzenbord is speciaal ontworpen voor tablets met touchscreen. Het prachtig vormgegeven spelbord verschijnt op je beeldscherm en met de speciale meegeleverde gansjes kun je over het speelbord bewegen. Deze pionnen hebben speciale zachte onderkant zodat ze het beeldscherm niet beschadigen. Kijk op de site van youtube naar het filmpje en ontdek hoe leuk dit is en hoe het werkt.
Koop je eigen versie van Ipawn bij bol
 

Ganzenbord online spelen

 
Er zijn vele soorten ganzenbord te vinden die je online kunt spelen, maar blijkbaar is het origineel goed beschermd, want die kon ik niet vinden. Enkele andere vormen vind je onder anderen op de site van coolspel 

Hoe zag Ganzenbord er vroeger ook weer uit

 
http://plzcdn.com/ZillaIMG/b8fefa409bce42d8fe3a3185a76ec56f.jpgTerwijl ik zocht naar relevante informatie over dit leuke spel kwam ik een site tegen met afbeeldingen van alle oudere versies, verpakkingen en spelborden. Blijkbaar zijn er nog vele mensen die dit oude spel een warm hart toedragen. Ga naar catawiki voor de afbeeldingen van die oude uitgaven van ganzenbord. 
En let eens op de spelling ... precies. 

 
 
 
 
 
 
 
Onderstaande foto vond ik ook nog ergens maar volgens mij is het een ander spel. In dat geval is het wel duidelijk waar de ontwerper zijn inspiratie vandaan heeft.

Dit artikel komt uit de verzamelmap Feiten & Weetjes
Meer Feiten & Weetjes

http://plzcdn.com/ZillaIMG/5e3492f46ef927dbee1fe5e53df6bbd8.jpg
Foto's: Wikimedia
Met speciale dank aan alle fotografen die hun werk belangeloos beschikbaar stellen op de site van Wikimedia Commons

 

Writing Alice

28/03/2013 15:30

Reacties (4) 

Voordat je kunt reageren moet je aangemeld zijn. Login of maak een gratis account aan.
09/12/2012 10:42
Een mooie en informatieve review!
01/09/2012 14:05
De Nederlandse taal had nooit mogen uitgevonden worden! Verder zeer mooi artikel, de oude spelborden zijn altijd mooi vormgegeven.
01/09/2012 14:09
Dank je. Ach over een tijdje is er alleen nog Engels.
01/09/2012 12:51
Leuk artikel. En die spelling, ach dat is maar bijzaak.