Iedereen weet wel wat een orkaan is en hoe hij er uit ziet. Sommige mensen hebben het zelfs meegemaakt. Maar hoe hij ontstaat is voor velen een raadsel. Dit ga ik in dit artikel over orkanen uitleggen.
Wat is een orkaan?
Tropische stormen waarbij de windsnelheden oplopen tot boven de 119 kilometer per uur noem je een orkaan of een tropische cycloon.
Hoe ontstaat een orkaan?
Als water warm wordt, komt er waterdamp vanaf. Kijk maar naar een fluitketel, daar komt ook stoom vanaf als het kookt. Er komt dus alleen waterdamp van water af, wanneer het heel warm is. In tropische en subtropische gebieden is het warm. Als daar vlakbij grote wateren liggen, zoals een zee of een oceaan, komt daar ook damp vanaf als het warm is. Dat veroorzaakt een Cumulonimbuswolk . Dit is een wolk die heel wit van kleur is en een ronde vorm heeft. Als er een klein beetje wind komt, zorgt die ervoor dat de wolk ronddraait. De wolk draait makkelijk mee omdat hij al rond is. Als er veel wind is, draait de wolk heel snel rond. Hij wurmt zich door de luchtlagen omlaag en krijgt zo een langwerpige vorm. Orkanen hoeven niet altijd de grond te raken, de slurf kan makkelijk een paar meter boven de grond eindigen. Het kan zijn, dat de orkaan later alsnog de grond raakt, maar dat hoeft niet perse.
Verdeling van de aarde:
De aarde is verdeeld in 2 stukken. Het noordelijk en het zuidelijk halfrond. De ene ligt boven de evenaar, en de andere onder de evenaar. De evenaar is een denkbeeldige lijn die over het midden van de aarde loopt. Orkanen blijken te weten wat het verschil is tussen die twee delen, want in het noordelijk halfrond draaien orkanen tegen de klok in, en in het zuidelijk halfrond met de klok mee.
Het gevaar van een orkaan:
Orkanen kunnen een vernietigende kracht hebben. Bij klasse 1 orkanen beperkt de schade zich over het algemeen tot lichte schade aan gebouwen, auto's en natuur. Een klasse 2 orkaan kan voor aanzienlijke schade aan bomen en gewassen zorgen, alsmede voor grotere schade aan gebouwen. Een klasse 3 orkaan kan zorgen voor grote schade aan gebouwen, auto's, straatinrichtingen, bomen en gewassen. Bij een klasse 4 orkaan is er meestal sprake van grote schade aan gebouwen, huizen, natuur en straatinrichtingen. Complete daken kunnen weggeblazen worden, bomen kunnen uit de grond gerukt worden en gebouwen kunnen (deels) vernietigd worden. Een klasse-5 orkaan zorgt voor enorme schade aan alles wat op het pad van de orkaan ligt. De natuur kan door een orkaan van de 5e categorie onherstelbare schade oplopen.
Een orkaan in het water:
Niet alleen de wind vormt een gevaar bij een orkaan. Water vormt niet zelden een nog groter risico. Dat kan op twee manieren gebeuren. Allereerst zorgt een orkaan voor soms enorme hoeveelheden neerslag. De overvloedige neerslag is het gevolg van het vele water dat door het tropische systeem als het ware uit de zee omhooggetrokken wordt om later boven land weer te vallen in de vorm van zware regen. De hoeveelheden neerslag kunnen binnen een gebied van zelfs meer dan duizend kilometer van de kern oplopen tot honderden millimeters binnen één etmaal. Veel schade van orkanen komt dan ook voort uit overstromingen die ontstaan door het vele hemelwater dat via de normale wegen niet weg kan. Nog vernietigender kunnen de modderstromen en/of aardverschuivingen zijn die voortvloeien uit de overvloed van regenwater.
Een ander risico dat een orkaan met zich meebrengt is de stormvloed die de kustgebieden kan teisteren. Afhankelijk van de kracht van de orkaan kan de stormvloed meters boven het normale niveau uitstijgen. Bij en klasse 4 of 5 orkaan hoort een stormvloed die gemiddeld minimaal 4 tot 5 meter boven normaal uitkomt. De gevolgen voor bouwwerken direct langs de kust kunnen dan catastrofaal zijn.
Afnemen van de kracht:
Als een orkaan eenmaal land bereikt neemt hij vaak snel in kracht af. Binnen enkele uren kan een klasse 1 of 2 orkaan in kracht afnemen totdat er een tropische storm overblijft. Dat komt omdat de voedingsbodem voor de orkaan, warm zeewater van minimaal 26 graden Celsius, op het land ontbreekt. Een andere manier voor een orkaan om in kracht af te nemen is als de omstandigheden die nodig zijn voor een orkaan afnemen of zelfs verdwijnen. Dat is het geval zodra het systeem boven koeler zeewater komt, wat meestal het gevolg is zodra de orkaan van de evenaar wegdraait naar koelere gebieden.
Zolang het systeem zich binnen de tropische zone begeeft (tussen breedtegraad 5 en 20) kan de kracht weer toenemen zodra de depressie of orkaan het land verlaat en weer boven het warme zeewater komt.
Risicogebieden:
De grootste kans op orkanen heb je in het Caribische gebied, de zuidwestkusten van de Verenigde Staten, grote delen van Centraal Amerika, Mexico, Australië, grote delen van zuidoost Azië (waaronder Filippijnen, Japan, Zuid-Korea, Vietnam, China en India), zuidoost Afrika (o.a. Madagaskar) en Australië. In de regel geldt dat kustgebieden en eilanden meer risico lopen om met orkaankracht te maken te krijgen dan de gebieden die meer landinwaarts liggen. Tevens zijn deze gebieden gevoelig voor vloedgolven en stormvloed als gevolg van de extreme wind.
Reacties (7)